Het duurde langer dan verwacht, maar op woensdag 10 april maakte Philips dan toch bekend dat de eind januari aangekondigde schikkingsovereenkomst definitief door de rechter is bekrachtigd. Wat moet een belegger allemaal weten? Vier keer vraag en antwoord.
Philips is woensdag weer een stapje dichter bij de oplossing van het grootste probleemdossier, de apneucrisis, gekomen.
Eind januari 2024 kondigde Philips al aan dat het een overeenkomst met de Amerikaanse overheid had getekend waarin werd opgelegd onder welke voorwaarden het bedrijf weer apneu-apparatuur zou mogen verkopen in de Verenigde Staten. Nu is deze overeenkomst definitief bekrachtigd door de rechter.
Bij opening van de beurs vloog het aandeel circa 5 procent omhoog, maar aan het einde van de handelsdag sloot Philips op exact dezelfde koers als de dag ervoor. Het bedrijf gaf nauwelijks meer informatie dan eind januari, en – zoals altijd bij Philips – blijven er open eindjes. Vier keer vraag en antwoord.
1: De Consent Decree, wat was dat ook alweer?
De Consent Decree is het gevolg van het feit dat een dochteronderneming (Respironics) van Philips in de zomer van 2021 een terugroepactie moest starten omdat miljoenen apneu-apparaten mankementen vertoonden. Het (mogelijk kankerverwekkende) schuim in de apparatuur zou kunnen loslaten en dat bracht gezondheidsrisico’s met zich mee.
Sinds het ontstaan van de problemen heeft Philips geen apneu-apparaat meer verkocht in de VS. De Consent Decree geeft Philips uitzicht om terug te keren op de Amerikaanse apneumarkt. De overeenkomst is feitelijk een alternatief voor langlopende rechtszaken tussen toezichthouder en overheid enerzijds en Philips anderzijds.
De overeenkomst legt bepaalde eisen en doelen op waaraan Philips moet voldoen, wil het terugkeren op de apneumarkt.
2: Waar moet Philips precies aan voldoen?
In de Consent Decree is op detailniveau vastgelegd onder welke voorwaarden de verkoop van apparaten mag worden hervat. Een van die voorwaarden is dat de terugroepactie, die nog altijd niet helemaal is afgerond (Philips noemt een voortgangspercentage van 99 procent), moet zijn voltooid.
Een andere eis - eentje van een zwaarder kaliber - is dat het controle-raamwerk voor de productie en distributie van de apparaten doorlopend aan alle geldende regels moet voldoen. Een expert moet bovendien vaststellen dat de betreffende fabrieken, waaronder een beruchte fabriek nabij Pittsburgh, volledig in control zijn.
Een concrete tijdlijn geeft Philips niet, maar het is duidelijk dat dit om een meerjarenplan gaat. Ter herinnering: in januari gaf ceo Roy Jakobs nog aan dat het bij medische apparatuur gemiddeld vijf tot zeven jaar duurt voordat voldaan wordt aan alle vereisten in een Consent Decree.
Philips mag wel maskers en andere accessoires (blijven) leveren aan patiënten in de VS die de apparaten gebruiken. Ook laat de Consent Decree toe dat Philips apneu-apparatuur buiten de VS mag (blijven) verkopen.
3: Welke nieuwe informatie is naar buiten gekomen?
De beperkte koersreactie heeft er alles mee te maken dat het script van Philips sinds eind januari eigenlijk hetzelfde is gebleven. De schadepost blijf onveranderd.
Bij de vierdekwartaalcijfers werd al een voorziening genomen van 363 miljoen euro in verband met de Consent Decree en meldde Philips dat beleggers rekening moeten houden met extra kosten die één procent van de omzet van 2024 uitmaken.
Die voorziening heeft betrekking op (extra) kosten die nodig zijn om de processen in de fabrieken op orde te krijgen (remediation activities). De één procent aan extra kosten – omgerekend een kleine 200 miljoen euro – gaat ook over wat Philips disgorgement payments noemt (vrij vertaald: juridisch afgedwongen betalingen).
Het komt er, kort gezegd, op neer dat Philips in het verleden onterecht behaalde winsten heeft gerealiseerd met de verkoop van apparatuur met mankementen. Daar moet nu een soort boete voor betaald worden.
4: Is de gifbeker nu leeg?
Het is positief dat de financiële doelstellingen voor de middellange termijn intact blijven, zoals ook al eind januari is aangekondigd. De impact van de Consent Decree is nu dus meegenomen in het doel om onder meer 1,4 tot 1,6 miljard euro aan vrije kasstroom te genereren in 2025.
Maar bij die doelen zit nog steeds een dikke disclaimer. “Het doel houdt geen rekening met het onderzoek van het Amerikaanse Openbaar Ministerie en de impact van lopende rechtszaken”, aldus het persbericht.
Ten aanzien van het eerste doelt Philips op het nog lopende strafrechtelijk onderzoek door het Amerikaanse Openbaar Ministerie (Department of Justice, DoJ). De uitkomst van dit onderzoek lijkt helemaal los te staan van de Consent Decree. Philips is er duidelijk over dat de handtekening onder de Consent Decree geen schuldbekentenis is. Maar het document legt wel degelijk bloot dat kwaliteitssystemen hebben gefaald, en het DoJ zal willen uitzoeken wie hier precies schuld aan heeft.
Die andere kostenpost – rechtszaken van gedupeerde patiënten – is nog altijd niet meegenomen in de financiële doelen en zou weleens negatief kunnen verrassen. In de markt zingen bedragen rond die oplopen tot wel 5 miljard euro. Duizenden gebruikers van de apparaten claimen gezondheidsklachten te hebben opgelopen. Ook de eventuele negatieve impact van rechtszaken en claims van gedupeerde beleggers is niet meegenomen in de financiële doelstellingen.
Uit tests, die Philips heeft laten uitvoeren, zou blijken dat gebruikers van de apparaten geen gezondheidsrisico lopen. Maar toezichthouder FDA heeft deze tests nog altijd niet gefiatteerd. In een Q&A op de website geeft Philips aan dat de Consent Decree geen enkele impact heeft op de testprogramma’s voor het schuim. De FDA is nog altijd bezig met het evalueren van de testresultaten.