VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

Markt rekent op nog meer renteverhogingen in Europa

Niet dat ECB-President Jean-Claude Trichet het hardop zegt, maar beleggers denken dat het niet bij één kleine renteverhoging zal blijven. De inflatie loopt uit de hand. Fed-baas Ben Bernanke zet zijn kaarten nog op economische groei.

Voor het eerst sinds juli 2008 heeft de ECB, zoals verwacht, de rente verhoogd met 0,25 procentpunt tot 1,25 procent. Bij een vorige gelegenheid had Centrale Bank-president Trichet al laten doorschemeren dat een verhoging nodig zou zijn om de oplopende inflatie te beteugelen.

De primaire taak van de Europese Centrale Bank (ECB) is het in toom houden van de inflatie. De bank acht een inflatie van maximaal 2 procent aanvaardbaar.

Ben Bernanke is nog niet zo ver. De Federal Reserve (Fed) heeft een wat ruimer mandaat waarbij de nadruk vooral ligt op het bewerkstellingen van volledige werkgelegenheid. De Fed denkt dit voorlopig het best te bereiken door de rente op bijna 0 procent te houden, maar de inflatie begint ook hier te wringen.

Verlammend
Een beetje inflatie is goed voor de economie omdat dit mensen aanzet tot besteden. Te veel inflatie werkt weer verlammend op de economie. Bedrijven worden dan namelijk terughoudend met investeren. De waarde van toekomstige opbrengsten uit investeringen worden bij een hoge inflatie uitgehold.

Inflatie zorgt verder voor een slechte financiële huishouding omdat het sparen ontmoedigt en stimuleert om schulden aan te gaan.

In de praktijk gaat het vooral om de inflatieverwachtingen die bij marktpartijen heerst. Conform het Bundesbank gedachtegoed gaat de ECB ervan uit dat via een daadkrachtig, geloofwaardig beleid de inflatieverwachtingen in de markt getemperd worden en dat dit het beste is voor de economische groei.

Loon-prijsspiraal
Bijna twee jaar heeft het belangrijkste ECB-tarief op 1 procent , maar dergelijke extreem lage rentes lijkt voorlopig voorbij. Vooral door gestegen energie-en voedselprijzen is de inflatie in het eurogebied opgelopen tot 2,6 procent en lijkt de stijging door te zetten.

Energie- en voedselprijzen worden in principe niet meegenomen in de monetaire besluitvorming, omdat deze vanwege de grote beweeglijkheid ervan niet tot de kerninflatie wordt gerekend. De rente optrekken door een mislukte oogst gaat de ECB wat te ver.

Anders wordt het als de energie- en voedselprijzen gedurende lange tijd stijgen en partijen het koopkrachtverlies dat hierdoor wordt geleden gaan afwentelen in hogere looneisen. Hogere loonkosten dwingen bedrijven weer de prijzen te verhogen en zo kan een loon-prijsspiraal ontstaan en is het hek van de dam. Dat geldt net zo goed voor de ECB als voor de Fed.

Dilemma
Hoewel de ECB van mening is de risico's op een verder stijgende inflatie de kop in gedrukt moeten worden, staan de Zuid-Europese landen niet te springen om een renteverhoging. Deze landen staan er economisch slecht voor en kampen met hoge schulden.

In Spanje kennen hypotheekleningen grotendeels een variabele rente. Huishoudens gaan een renteverhoging dan direct merken.

Economen denken dat de ECB toch de trekker zal overhalen en er mogelijk dit jaar nog meer renteverhogingen zullen volgen. De bank heeft zijn geloofwaardigheid hoog te houden. Bovendien heeft het ruime monetaire beleid van de afgelopen twee jaar niet kunnen voorkomen dat de Europese periferie landen zo ver zijn weggegleden.

Kapitaalmarktrente
De centrale bank heeft er genoeg aan gedaan, tot het opkopen van staatsleningen aan toe. Dat laatste diende vooral om de lange rente in de probleemlanden niet te ver te laten oplopen.

Een adequate inflatiebeheersing kan er trouwens wel enigszins toe bijdragen dat de lange rente in deze landen beheersbaar blijft. Al wordt voorlopig de lange rente in de Europese periferie vooral bepaald door de risicoperceptie op het in gebreke blijven van deze landen.

Portugal is daar aan onderdoor gegaan. Het land heeft beroep gedaan op het steunfonds van de Europese Unie. Portugal geeft vooral de kapitaalmarkt de schuld van de gevraagde hulp.

Misschien kan Trichet proberen de markt te overtuigen dat een rentestap probleemoplossend werkt. De kans lijkt klein dat hij daarin geloofd wordt.