Dat spaarders bij Cypriotische banken moeten meebetalen aan de redding van het financiële systeem is met verbazing ontvangen. Toch is het niet de eerste keer dat spaarders de rekening gepresenteerd krijgen.
De Europese Unie, het IMF en de ECB eisen als voorwaarde voor steun dat de Cypriotische regering spaarders een eenmalige heffing oplegt.
Volgens het meest recente voorstel zouden ze tot 100.000 euro 3 procent moeten betalen en daarboven 12,5 procent. Deze heffing moet bijna 6 miljard euro opleveren.
Achtergrond van de maatregel is dat veel spaargeld in Cyprus zwart geld betreft. Andere eurolanden weigeren daarom de volledige rekening te betalen voor de problemen.
Desondanks wordt er over het algemeen met afgrijzen gereageerd op dit veranderen van de regels midden in het spel.
Het zou een ingreep zonder precedent zijn dat spaarders er niet op kunnen rekenen dat hun tegoeden veilig zijn. Maar de geschiedenis leert wel anders.
Argentinië en IJsland
Een recent voorbeeld is de Argentijnse crisis begin deze eeuw. Argentijnse spaarders kregen toen een afwaardering op hun tegoeden in buitenlandse valuta voor de kiezen. Deze maatregel was onderdeel van een herstructurering van de Argentijnse financiële sector.
Toen de IJslandse bank Landsbanki in 2008 omviel besloot de IJslandse regering dat zij de spaarders van Icesave, de Nederlandse en Britse filialen van het failliete Landsbanki, niet zou compenseren.
IJslandse spaarders kregen hun tegoeden wel voor 100 procent gegarandeerd. Maar dat was wel een garantie in IJslandse kronen.
Nederlandse spaarders kregen tot 100.000 euro alles vergoed van de Nederlandse staat. Maar dat hadden ze alleen te danken aan een last-minute aanpassing van het depositogarantiestelsel.
Op de ochtend van het omvallen van Landsbanki besloten Europese regeringen namelijk dat zij per direct minstens 50.000 euro zouden garanderen.
Tot deze ochtend was de Nederlandse regel altijd dat spaarders alleen voor de eerste 40.000 euro aanspraak konden maken op het depositogarantiestelsel. En daar zat ook nog eens een korting van 10 procent in voor het bedrag tussen 20.000 en 40.000 euro.
Deze verhoging was in eerste instantie tijdelijk. Het idee was het vertrouwen bij spaarders overeind te houden. De nu als heilig bestempelde grens van 100.000 euro verzekerd, veilig spaartegoed, was voor de financiële crisis helemaal niet zo heilig.
Schulden
De kern van de financiële crisis is het probleem dat er te veel schulden zijn opgebouwd. Dat probleem moet op een of andere manier opgelost worden. En volgens sommige experts kan een vermogensheffing best een onderdeel van de oplossing zijn.
De Boston Consulting Group promootte in 2011 een omvangrijke schuldsanering in de westerse wereld. Enerzijds zouden op grote schaal schulden, in het bijzonder hypotheken, moeten worden afgeboekt. Daar tegenover zou een omvangrijke vermogensheffing moeten staan.
Over de zin en onzin van de zoveelste ‘redding' van een euroland valt van alles te zeggen.
Maar het is zeker niet zonder precedent dat spaarders verliezen incasseren als schulden onhoudbaar zijn geworden.
Op de hoogte blijven?
Volgens het meest recente voorstel zouden ze tot 100.000 euro 3 procent moeten betalen en daarboven 12,5 procent. Deze heffing moet bijna 6 miljard euro opleveren.
Achtergrond van de maatregel is dat veel spaargeld in Cyprus zwart geld betreft. Andere eurolanden weigeren daarom de volledige rekening te betalen voor de problemen.
Desondanks wordt er over het algemeen met afgrijzen gereageerd op dit veranderen van de regels midden in het spel.
Het zou een ingreep zonder precedent zijn dat spaarders er niet op kunnen rekenen dat hun tegoeden veilig zijn. Maar de geschiedenis leert wel anders.
Argentinië en IJsland
Een recent voorbeeld is de Argentijnse crisis begin deze eeuw. Argentijnse spaarders kregen toen een afwaardering op hun tegoeden in buitenlandse valuta voor de kiezen. Deze maatregel was onderdeel van een herstructurering van de Argentijnse financiële sector.
Toen de IJslandse bank Landsbanki in 2008 omviel besloot de IJslandse regering dat zij de spaarders van Icesave, de Nederlandse en Britse filialen van het failliete Landsbanki, niet zou compenseren.
IJslandse spaarders kregen hun tegoeden wel voor 100 procent gegarandeerd. Maar dat was wel een garantie in IJslandse kronen.
Nederlandse spaarders kregen tot 100.000 euro alles vergoed van de Nederlandse staat. Maar dat hadden ze alleen te danken aan een last-minute aanpassing van het depositogarantiestelsel.
Op de ochtend van het omvallen van Landsbanki besloten Europese regeringen namelijk dat zij per direct minstens 50.000 euro zouden garanderen.
Tot deze ochtend was de Nederlandse regel altijd dat spaarders alleen voor de eerste 40.000 euro aanspraak konden maken op het depositogarantiestelsel. En daar zat ook nog eens een korting van 10 procent in voor het bedrag tussen 20.000 en 40.000 euro.
Deze verhoging was in eerste instantie tijdelijk. Het idee was het vertrouwen bij spaarders overeind te houden. De nu als heilig bestempelde grens van 100.000 euro verzekerd, veilig spaartegoed, was voor de financiële crisis helemaal niet zo heilig.
Schulden
De kern van de financiële crisis is het probleem dat er te veel schulden zijn opgebouwd. Dat probleem moet op een of andere manier opgelost worden. En volgens sommige experts kan een vermogensheffing best een onderdeel van de oplossing zijn.
De Boston Consulting Group promootte in 2011 een omvangrijke schuldsanering in de westerse wereld. Enerzijds zouden op grote schaal schulden, in het bijzonder hypotheken, moeten worden afgeboekt. Daar tegenover zou een omvangrijke vermogensheffing moeten staan.
Over de zin en onzin van de zoveelste ‘redding' van een euroland valt van alles te zeggen.
Maar het is zeker niet zonder precedent dat spaarders verliezen incasseren als schulden onhoudbaar zijn geworden.
Op de hoogte blijven?