Europese toezichthouders kijken met argusogen naar het risico dat de grote hoeveelheid Nederlandse hypotheken vormen voor de banken. Ondertussen koopt een andere afdeling van de ECB zonder schroom door hypotheken gedekt schuldpapier waarop de rentes inmiddels ultralaag zijn.
De Nederlandsche Bank heeft moeite om het unieke karakter van de Nederlandse hypothekenmarkt over de buhne te krijgen. De relatief hoge verhouding tussen schuld en woningwaarde stuit in Frankfurt op onbegrip.
Dat onbegrip is opvallend omdat het deel van de ECB dat zich bezig houdt met de opkoopprogramma’s helemaal geen moeite lijkt te hebben met Nederlandse hypotheken. De door die schulden gedekte obligaties zijn wel doelwit voor de ECB.
Hoeveel er is opgekocht is niet bekend, maar het is duidelijk dat de ECB actief in de markt is voor Nederlandse gedekte obligaties. Vorig jaar, toen er nog geen sprake was van het opkopen van staatsobligaties, werd het eerste opkoopprogramma afgetrapt met de aankoop van Nederlands schuldpapier.
En afgelopen september werd in de media gemeld dat de ECB voor 645 miljoen euro Iers en Nederlands schuldpapier wilde kopen, onder meer uitgegeven door Aegon. Deze verzekeraar gaf deze week een gedekte obligatie uit van 750 miljoen euro.
Het resultaat van deze emissie wijst erop dat de ECB flinke invloed heeft op de markt. De effectieve rente die Aegon moet betalen voor de vijfjaarslening is 0,26 procent. De rente op vijfjaars Nederlandse staatsobligaties is op dit moment ongeveer -0,14 procent. Aegon betaalt dus maar 0,4 procent meer dan de staat.
Ook andere Nederlandse hypotheekverstrekkers lenen goedkoop met hypotheken als onderpand. ABN Amro haalde eind september zo bijvoorbeeld 1,5 miljard euro op. Deze obligaties hebben een looptijd van 15 jaar en hadden op dat moment een effectief rendement van bijna 1,6 procent. Dat was circa 0,7 procentpunt meer dan de staat toen betaalde.
Op zich is het niet zo vreemd dat de rendementen op dit soort gedekte obligaties laag zijn. De verliezen op Nederlandse hypotheken zijn heel laag. Vaak zit er bovendien nog een overheidsgarantie op in de vorm van NHG als het huis gedwongen moet worden verkocht. Kredietverstrekkers geven dit soort papier ook steevast de hoogste beoordeling (AAA), ondanks dat uitgevende partijen zelf zelf lagere kredietwaarderingen hebben.
Dat het risico laag is wordt door degenen die bij de ECB de investeringsbeslissingen nemen wel begrepen. Dat maakt de grote scepsis waarmee Frankfurt tegelijkertijd naar de Nederlandse hypotheken op de bankbalansen kijkt wel enigszins schizofreen.