Het is nog veel te vroeg om in te zien hoe en wanneer de wereld hier uit gaat komen. ‘Samen’ is in ieder geval het meest gehoorde en kansrijke begin van een oplossing. Dat is niet alleen moreel opportuun, maar ook op vele manieren in maatschappelijke, politieke en economische zin het verstandigst.

Een gezamenlijke aanpak dus, om draagvlak te houden voor moeilijke maatregelen in de lastige tijden die nog wachten.

Vertaald naar het (beursgenoteerde) bedrijfsleven vraagt dat inschikkelijkheid van alle betrokken partijen. Aandeelhouders en ondernemingen bijvoorbeeld zullen – meer nog dan normaal – hun belangen parallel moeten laten lopen.

Aandeelhouders tonen begrip voor maatregelen die ondernemingen nu moeten nemen, ook al betekent dit dat eerder geschetste vergezichten, beloftes en prognoses sneuvelen. Vooruitschuiven van eerder beloofde winstuitkeringen – dividend dus – of extra kapitaalinjecties kunnen op korte termijn nodig zijn om ervoor te zorgen dat er überhaupt een lange termijn is.

Van ondernemingen wordt ook commitment verwacht. Het huidige seizoen van aandeelhoudersvergaderingen is het moment bij uitstek om dat in praktijk te brengen. Tot de uitbraak van de coronacrisis had het er alle schijn van dat de vergaderingen dit jaar in het teken zouden staan van de beloning van de top. Als gevolg van nieuwe wetgeving moesten vrijwel alle beursgenoteerde ondernemingen een nieuw beloningsplan voorleggen aan aandeelhouders.

In de laatste maanden van 2019 is intensief overleg gevoerd over beloningen tussen ondernemingen en (vertegenwoordigers van) aandeelhouders. Ook de VEB heeft met tal van ondernemingen aan tafel gezeten en duidelijk gemaakt dat bonussen eigenlijk niet passen bij de doelstelling van een onderneming die streeft om op lange termijn waarde te creëren.

Beloning staat dan voor meer dan alleen de inhoud van het loonzakje van de top. Het is de windhaan voor de richting die een bedrijf kiest.

De coronacrisis zal de onvolkomenheden van variabele beloning nadrukkelijker over het voetlicht brengen. Pay for performance is onder normale omstandigheden al een discutabel mechanisme. In de huidige turbulentie is de relatie tussen beloningen en daarvoor gebruikte maatstaven als winst en beurskoersen diffuser dan ooit.

De VEB heeft ondernemingen daarom opgeroepen om dit corona-jaar af te zien van toekenning van variabele beloningen. Door dit jaar geen bonussen toe te kennen, geeft de top aan, gevoel te hebben voor de problemen en onzekerheid in de maatschappij en bij werknemers.

Bovendien zullen eventuele hoge uitkeringen op nu toegekende variabele beloningen voor ophef zorgen – zeker zo lang als de economische gevolgen van de coronacrisis goed voelbaar blijven in de samenleving. Bestuur en commissarissen zullen zich rekenschap moeten geven van de gevolgen voor de reputatie van de ondernemingen waaraan zij verbonden zijn.

Vijf maatregelen
De oproep om toekenning van variabele beloning te schrappen is een van de vijf maatregelen die de VEB aan beursgenoteerde ondernemingen voor zal leggen in aanloop naar de komende aandeelhoudersvergadering – die in welke vorm ook binnen enkele maanden gehouden zal moeten worden.

Andere voorgestelde maatregelen zijn:

2. Extra openheid bij halfjaar­cijfers plus betrokkenheid accountant
Voor beleggers is het op de korte termijn van het allergrootste belang om doorwrocht inzicht te krijgen in de staat van de onderneming en de impact van de crisis op de operationele en financiële huishouding.

Daarom roept de VEB ondernemingen op om de jaarlijkse transparantie die geboden wordt in de jaarcijfers nu ook op onderdelen te geven bij publicatie van de halfjaarcijfers.

Het gaat dan om de houdbaarheid van goodwill, voorzieningen, liquiditeitsprognoses, (aanpassingen in) financiering en prognoses.

De VEB benadrukt het belang om deze informatie te laten onderzoeken en te laten beoordelen door de accountant.

Ook vraagt de VEB van de accountant een nieuwe continuïteitsverklaring naar aanleiding van de halfjaarcijfers, waarmee de accountant zijn mening geeft over de levensvatbaarheid van de onderneming in de komende twaalf maanden.

3. Afbouw nevenfuncties
De crisis trekt een zware wissel op de inzet en betrokkenheid van bestuurders en commissarissen. De al vaker gehekelde stapeling van bijbanen knelt nu als nooit tevoren. Daarom roept de VEB bestuurders op hun bijbanen terug te brengen tot één. Ook verzoekt de vereniging commissarissen om na te gaan welke bijbanen op termijn kunnen worden afgestoten.

4. Klimaatverplichtingen
De coronacrisis heeft de grootste bedreiging voor de economie en samenleving op langere termijn enigszins naar de achtergrond gedrukt: de klimaatverandering en daaraan gekoppelde energietransitie. De uitdagingen op dit gebied gaan echter niet weg en uitstel, zo is duidelijk, maakt de gevolgen ernstiger en de schade groter.

Daarom wil de VEB van ondernemingen weten op welke wijze en jegens welke partijen de onder­neming zich verantwoordelijk en aansprakelijk acht voor nakoming van haar beleid op dit gebied.

Ook verwachten beleggers onverminderd van ondernemingen dat zij een gedetailleerd overzicht geven van de risico’s en kansen die het gevolg zijn van klimaatverandering en waarvan op (lange) termijn invloed verwacht kan worden op het businessmodel.

Daarbij is het van belang dat er inzicht wordt gegeven in de gevolgen van de huidige crisis voor commitment en timing van eerder gecommuniceerde klimaatgerelateerde doelstellingen.

5. Emissiemachtigingen
De VEB verwacht dat een aantal ondernemingen komende tijd gebruik zal maken van de haar eerder verleende machtiging om aandelen uit te geven.

In de regel worden deze stukken bij een of twee grootaandeelhouders geplaatst, wat een verwaterend effect heeft op het belang van het overgrote deel van de aandeelhouders.

De VEB doet een beroep op ondernemingen om deze plaatsing van aandelen tegen de dan geldende beurskoers te doen. Van een (beperkte) korting op die koers kan alleen sprake zijn als de levensvatbaarheid van ondernemingen direct in het geding is.

De algemene vergadering van aandeelhouders
De VEB zal deze punten via een brief aan alle beursgenoteerde ondernemingen binnen de Nederlandse context overbrengen. Op aandeelhouders­vergaderingen zal de VEB dit jaar niet in persoon verschijnen. Met het oog op risico’s voor de volksgezondheid hebben ondernemingen aandeelhouders dringend verzocht niet te verschijnen en de VEB eerbiedigt die oproep met overtuiging.

De dialoog zal daarom nood­gedwongen via mail of webcam gevoerd moeten worden. Optimaal is dat niet. Maar aan duidelijkheid en noodzaak over de maatregelen waartoe de VEB ondernemingen oproept doet dat niets af.