Voor het eerst in het honderdjarige bestaan van het concern sprak de algemene vergadering zich op 18 mei uit over Shells strategie om haar milieu-impact te verminderen. 

Onder normale omstandigheden vergaderen de aandeelhouders van Shell in grote getale in het Scheveningse circustheater. In deze tijden van coronavirus was de vergadering virtueel – aandeelhouders woonden de vergadering elektronisch bij. Alle ogen waren gericht op de stemming over Shells Energy Transition Strategy, afgezet tegen die over de aandeelhoudersresolutie van Follow This. 

Zes vragen en antwoorden over de duurzame routekaart van Shell. 

1. Waarover stemden de aandeelhouders? 
De agenda bevatte voor het eerst een resolutie waarin Shell aandeelhouders vraagt de eerste schreden van Shell richting een duurzamere bedrijfsvoering goed te keuren. Aandeelhouders mogen zich, na de eerste fase van het traject dat drie jaar loopt, vervolgens tussentijds elk jaar uitspreken over de vorderingen die Shell maakt. 

Shell gaf aan dat het stempunt een adviserende stemming betrof. Dat betekende dat het genomen besluit Shell niet zou binden. Het concern zou de stemming – bij verwerping van het voorstel – naast zich kunnen neerleggen. Logisch: strategie is een aangelegenheid is van het bestuur. Het bestuur is niet verplicht de algemene vergadering vooraf te betrekken in zijn besluitvorming over de strategie. 

De aandeelhoudersresolutie van Follow This werd verworpen, doch behaalde meer dan 30 procent van de stemmen. Dat is in die zin opvallend dat Shell aandeelhouders zeer uitgesproken adviseerde tegen de Follow This resolutie te stemmen; die resolutie is volgens Shell niet in het belang van het bedrijf en de aandeelhouders. Aldus is er met 19 procent van het aandelenkapitaal zowel voor de Shell resolutie als voor Follow This gestemd. 

Dit is bij het Shell bestuur kennelijk een punt van zorg. CEO Ben van Beurden sprak meteen uit dat hij wil begrijpen waarom er aandeelhouders zijn die tegelijkertijd voor beide resoluties stemden – daarover zal Shell in minder dan zes maanden ‘formeel’ aan beleggers rapporteren. 

Shells wens – met een klinkende steun voor haar eigen stempunt Follow This meer op afstand te kunnen zetten – lijkt daarmee niet ondubbelzinnig te zijn uitgekomen. 

2. Wat moeten beleggers vinden van Shells groene strategie?
Dat hangt af van de invalshoek. Enkele jaren geleden gaf topman Ben van Beurden in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur nog duidelijk te kennen alles op te pompen wat hij kon oppompen. 
 
Nu moet Shell voor het derde jaar op rij de duurzaamheidsdoelstellingen aanpassen. 
 
Het concern heeft nu het doel om in etappes de uitstoot in de hele keten van productie en consumptie over dertig jaar terug te brengen tot nul. Shell neemt daarbij alle uitstoot in ogenschouw die het zelf veroorzaakt (in het jargon Scope 1 en 2) en die het gevolg is van het verbruik van klanten (Scope 3).


Bron: Presentatie over Shell’s duurzame strategie 7 mei 2021 

Hoewel het lastig is duurzaamheidsstrategieën van oil majors te vergelijken kan gesteld worden dat Shell niet achteraan hobbelt in de sector. Het Britse BP is ook serieus over duurzaamheid – en op sommige vlakken ambitieuzer en transparanter dan Shell – maar zal in 2050 niet volledig broeikasneutraal zijn. BP neemt de uitstoot van een investering in  het Russische Rosneft niet mee in de doelstellingen.

Bij de Amerikaanse majors is duurzaamheid veel minder een thema. Spelers als ExxonMobil weigerden tot nu toe zelfs te rapporteren over scope-3 emissies, laat staan dat scherpe targets worden neergezet.

Van energiebedrijven die niet beursgenoteerd zijn is helemaal weinig bekend.

3. Wat is de kritiek op Shells plannen?
Er zijn duurzame beleggers die vinden dat Shell niet snel genoeg schakelt. Daaronder bevindt zich Follow This. Houden we het bij Follow This, zien we dat zij meent dat het concern weliswaar ‘net zero emissions’ belooft in 2050, maar in de komende jaren te weinig doet om de absolute uitstoot te verminderen.

Shell wil niet de absolute CO2-uitstoot verminderen, maar de zogenaamde koolstofintensiteit. Dit intensiteitsgetal, uitgedrukt in een percentage, meet de uitstoot per energieproduct dat Shell verkoopt. Shell wil het getal in steeds grotere stappen laten dalen tot nul procent in 2050. Dat jaar is dus ook Shells (absolute) uitstoot teruggebracht tot nul. 

Maar doordat Shells verkoopmix in de komende jaren onder meer verschuift van olie naar (schoner) gas kan de intensiteit dalen, terwijl de absolute uitstoot gelijk blijft of zelfs toeneemt. In de duurzaamheidsrapporten van Shell wordt geen melding gemaakt van absolute uitstoot-targets. 

Toch is het gezien Shells strategie om de productie en verkoop van gas flink op te voeren aannemelijk dat de absolute uitstoot niet of slechts beperkt zal dalen in het komende decennium (afgezet tegen 2020). 
 
Wat niet helpt in de beeldvorming is dat tot 2030 al snel meer de helft van de beoogde koolstof-intensiteitsverlaging van 20 procent, moet komen uit de compensatie – voornamelijk door herbebossing – in plaats van het daadwerkelijk terugdringen van uitstoot. Denk bij de laatste aan het terugschroeven van olieproductie (1-2 procent per jaar tot 2030) of Shells beoogde verdubbeling van de elektriciteitsverkoop. 
 
Follow This stelt dat Shell het akkoord van Parijs met voeten treedt omdat de kans aanwezig is dat de absolute uitstoot voorlopig niet zal dalen. Shell geeft zelf wel aan dat het ‘gelooft dat de doelen op een lijn zitten’ (‘aligned’, redactie) met de scenario’s van Parijs om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 1,5 graad. 

Het feit dat Shell spreekt over ‘ambitions‘ en ‘alignment’ als het over verduurzamen gaat, en niet over de brug komt met hardere commitments, maakt klimaatgeoriënteerde beleggers sceptisch. 

Op de vergadering liet CEO Ben van Beurden zich resoluut uit tegen Follow This. Van Beurden doelde daarbij met name over uitlatingen van Follow This in de media – uitlatingen die als zodanig geen onderdeel zijn van de door Follow This ingediende aandeelhoudersresolutie. Van Beurden sprak uit dat de werknemers van Shell zich storen aan de uitlating van Follow This dat de Shell Energy Transition Strategy niet meer dan een ontwijkende actie is. 

4. VEB stemde voor de Shell resolutie; waarom?
In de virtuele vergadering is de stemverklaring van VEB onder de aandacht gebracht. De verklaring benadrukte dat het feit dat de algemene vergadering met een besluitpunt wordt betrokken in de transitiestrategie een baanbrekende wending is ten opzichte van het verleden – een eerste stap, juist ook binnen de sector. In de verklaring wijst VEB erop dat de steun aan deze goedkeuring moet worden opgevat als de aanvaarding van het aanbod van Shell de inzichten van beleggers in haar besluitvorming te betrekken. 

Shell zal de komende decennia tientallen miljarden dollars investeren in groene proposities als waterstof, bio-kerosine en windparken. Topman Ben van Beurden sprak op de strategiedag de hoop uit dat dit soort investeringen een rendement zullen opleveren van minimaal 10 procent over de looptijd van de projecten (internal rate of return). 

Gegeven het hoge risicoprofiel van dit soort projecten, oogt een percentage van 10 procent niet heel indrukwekkend. De tak ‘Renewables’ is in ieder geval het minst lucratieve segment voor Shell. Ter vergelijking: de oliedivisie (upstream) krijgt pas een ‘go’ voor een project als het rendement minimaal 18 procent bedraagt. En Shell liet weten dat daadwerkelijke rendementen van olie-investeringen nog een stuk hoger zullen liggen, tot wel 25 procent.

Duurzame beleggers claimen dat een snelle verschuiving naar groen ook in het belang is van aandeelhouders. Een klinische blik op de cijfers wijst anders uit. De ironie wil dat Shell de kasstromen uit olie de komende jaren hard nodig zal hebben om te verduurzamen. 

De twijfel van beleggers over Shells in februari aangekondigde groenere koers lijkt gereflecteerd in het aandeel. De olieprijs staat inmiddels weer boven het niveau van voor de coronapandemie, maar het aandeel Shell is hier op circa 16 euro nog mijlenver van verwijderd. 

Beleggers kennen Shell een waardering toe van circa vier keer de kasstroom (ebitda). De Amerikaanse spelers ExxonMobil en Chevron, die er dus open over zijn dat ze duurzaamheid een vies woord vinden, hebben een marktwaardering van zeven keer de kasstroom. Shell is ook pak hem beet een kwart lager gewaardeerd dan de Europese rivalen. 

Gegeven alle onzekerheden rond de draai naar groen heeft de VEB begrip voor het feit dat Shell de nodige manoeuvreerruimte heeft ingebouwd in de nieuwe strategie. 

De VEB is ook te spreken over het feit dat Shell vanaf volgend boekjaar heeft toegezegd meer openheid te geven over de winstgevendheid van de koolstofarmee activiteiten. Tot nu toe worden de resultaten van de groene activiteiten nog steeds in de veel grotere gastak verstopt. Het is hierdoor lastig de voortgang te beoordelen. 

5. Moeten beleggers niet vrezen voor Stranded assets? 
Het risico op stranded assets vanwege het feit dat reserves in de grond moeten blijven zitten om de opwarming van de aarde binnen de perken te houden, wordt vaak genoemd, maar lijkt niet al te groot voor Shell. 
Een analyse van de VEB naar aanleiding van de jaarcijfers liet zien dat Shell nog zeven jaar vooruit kan met haar totale olie- en gasvoorraad.

Shell’s zogenaamde reserve life ratio – de totale reserves gedeeld door de productie – krimpt sinds 2013 elk jaar. Het verhoudingsgetal ligt ook bij alle vier de andere oil majors – BP, Total, ExxonMobil en Chevron – aanzienlijk hoger.

Shell kan nog zeven jaar vooruit met olie

Bron: jaarverslagen Shell 

Het gaat bovendien om relatief goedkope – het oppompen levert bij een lage olieprijs al geld op – en milieuvriendelijke energiebronnen. Shell heeft bijvoorbeeld afscheid genomen – waarbij ook helpt dat flink is afgewaardeerd – van teerzandolie in Canada waar delven duur en weinig milieuvriendelijk is. 

Uit een scenario analyse van Shell zelf zou blijken dat respectievelijk driekwart en 97 procent van de reserves zal zijn opgepompt voor 2030 en 2040 (zie blz. 29 van dit document)

6. VEB stemde tegen de resolutie van Follow This; waarom? 
Een stem voor de Shell-resolutie gaat niet samen met een stem voor de Follow This-resolutie. De door Follow This bepleitte stelselmatige, absolute reductie strookt niet met de strategie van Shell. 
 
VEB sprak steun uit voor het onderdeel in de motie van Follow This waarin gevraagd wordt om periodieke, gedetailleerde duidelijkheid over de vordering van de transitiestrategie. Hierbij past ook dat Shell helderheid verschaft over de verwachte en gerealiseerde absolute CO2-uitstoot in de komende jaren. 

VEB sprak in de vergadering uit – dit was een onderdeel van de stemverklaring die in de vergadering werd opgelezen – dat, waar Shell aangeeft dat zij in lijn met het Parijs Akkoord handelt, VEB niet zal terugdeinzen Shell hierop ter verantwoording te roepen, wanneer dit niet het geval blijkt te zijn.