VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

Het grotere graaien

Menig multinational maakt minder omzet dan de 32 miljard dollar winst die Royal Dutch Shell maakte in 2007. De VEB vroeg zich af wat Shell kon doen om te vermijden slachtoffer te worden van zelfgenoegzaamheid, gezapigheid en arrogantie. Bestuursvoorzitter Jeroen van der Veer bezwoer dat continu bescheidenheid wordt gepredikt door de hele organisatie heen en dat het investeringsbedrag van maar liefst 27 miljard dollar voor 2008 zinvol en met veel zorgvuldigheid wordt besteed. Tegelijkertijd beaamde hij dat er veel uitdagingen waren.

De VEB wees in het bijzonder op een zwartgallig lange termijn scenario, waar Shell met de andere Westerse oliemaatschappijen moest concurreren om de restjes, achtergelaten door dictatoriale oliestaten. Die restjes zouden hoogstaande technologieën vereisen, waardoor de marges navenant lager zouden zijn. De makkelijk winbare olie zou vrijwel volledig eigendom zijn van de oliestaten, al dan niet na onteigening. Van der Veer reageerde zelfverzekerd door te stellen dat over vijfentwintig jaar Shell nog steeds een machtige onderneming zal zijn, dankzij de opgebouwde olie- en gasreserves en technologische kennis.

Voorzitter en chairman Jorma Ollila gaf gelukkig meer mogelijkheid dan in 2007 om (vervolg)vragen te stellen en de microfoons bleven gewoon ingeschakeld. Helaas gaf hij nog steeds ruim baan aan talloze milieugroeperingen met meerdere afgevaardigden om vragen te stellen. Een vraag bleek het opdreunen van een gedicht, terwijl een andere act bestond uit een lied gezongen door iemand gezegend met een bovengemiddeld stemvolume, maar die helaas gespeend was van enig gevoel voor melodie. Hierdoor dreigden de meer zakelijke aandeelhoudersvragen ondergesneeuwd te raken. Des te stuitender dat Van der Veer aanvankelijk niet wilde ingaan op vragen van de VEB, die wees op ExxonMobil, een geduchte concurrent die een hoge winstgevendheid combineert met een efficiënt kapitaalsbeslag (ROCE: return on capital employed).

Volgens de VEB kan Shell ofwel meer winst maken dankzij de sterke balans, ofwel er is teveel kapitaal op de balans. Specifiek zou dit kunnen gelden voor de Chemische en Olieproducten takken van Shell. Van der Veer adviseerde de VEB om na de vergadering maar eens informeel met cfo Peter Voser te praten. Dit advies gold ook een andere vragensteller, die meer wilde weten over de olie- en gasreservebepaling bij Shell.
De VEB drong aan op een publieke reactie, aangezien dit juist de zaken zijn die alle aandeelhouders aangaan. Van der Veer gaf aan dat zo’n 20 procent van de balans nodig is in verband met de enorme investeringen, waardoor op korte termijn de ROCE negatief wordt beïnvloed. Een efficiënter kapitaalsbeslag wordt bereikt middels het verder verkopen van ondermaats presterende delen binnen het Chemische segment.

De alom verkondigde bescheidenheid had blijkbaar haar weg nog niet gevonden tot de remuneratiecommissie. Naast een vast salaris van bijna 2 miljoen euro en een korte termijn bonus van een kleine 3 miljoen, werd aan Van der Veer een lange termijn bonus van ruim 2 miljoen euro betaald. Dat laatste was zeer opmerkelijk, aangezien volgens Shell’s eigen criteria de topbestuurders hierop geen recht hadden. In vergelijking met de vier concurrenten over de periode 2005-2007 eindigde Shell op de vierde plaats. Het verschil met nummer drie was echter zo klein, dat de remuneratiecommissie van haar discretionaire bevoegdheid gebruikmaakte, zodat de topbestuurders toch 65 procent van de gereserveerde bonus kregen uitgekeerd. De VEB vroeg zich sarcastisch af of het omgekeerde in de toekomst ook mogelijk is: als het bestuur met de hakken over de sloot derde wordt, kan de remuneratiecommissie hen dan toch de bonus ontzeggen tegen de regels in?

Ook vond ze het grotesk dat aan drie bestuurders een retentiebonus van een jaarsalaris wordt toegekend, alsof het huidige beloningspakket niet aantrekkelijk genoeg is. Voorzitter van de remuneratiecommissie Sir Peter Job volstond met de paradoxale mededeling dat bestuurders beslist niet zouden vertrekken zonder deze retentiebonus, maar dat Shell extra kwetsbaar is gezien de aanstaande pensionering van de overige leden, zoals Van der Veer in 2009. Eind 2008 zal overigens worden begonnen met de zoektocht naar de nieuwe ceo.

Bij navraag ontkende Van der Veer de gewraakte quotes in het boek “Het grote graaien”, waar hij zich zou hebben beklaagd over het beloningsdebat in Nederland en zou hebben gesuggereerd dat het hoofdkantoor van Shell maar moest worden verplaatst. Het nieuwe beloningssysteem gaf alvast wat ammunitie voor een herziene versie van het boek. Vanaf nu zouden maximaal acht - in plaats van vijf momenteel - jaarsalarissen worden toegekend voor de lange termijn bonus. Helaas werd dit voorstel aangenomen, zij het met een veel minder ruime (68 procent) meerderheid dan de overige stempunten.