VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

Buiging zonder overtuiging

“De balans is in orde, absoluut”, antwoordde oud-topman Jean-Paul Votron nog in een interview met Effect op 26 april op de vraag of de balans versterking nodig had. “Over my dead body” zei bestuursvoorzitter Maurice Lippens over het eventueel schrappen van dividenden vlak na de aandeelhoudersvergadering van 29 april 2008. Geheel onverwacht kwam Fortis vervolgens nauwelijks twee maanden later (26 juni) met een financiële noodgreep om acht miljard op te halen om de balans te versterken, onder andere door de uitgifte 1,5 miljard euro aan nieuwe aandelen en het schrappen van het interim dividend. Fortis stond opeens synoniem voor gebroken beloften en ondermaatse communicatie met haar aandeelhouders.

Het waren deze noodmaatregelen en de publieke verontwaardiging daarover die voor Fortis aanleiding waren om een charmeoffensief te starten. Het startschot daarvoor werd feitelijk gegeven tijdens een zogeheten informatiesessie in de Amsterdamse Theaterfabriek op het voormalige Stork-terrein. Ruim 150 aanwezigen waren getuige van een theatrale en opzichtig ingestudeerde knieval van Lippens en interim-bestuursvoorzitter Herman Verwilst onder leiding van moderator Fons de Poel die was ingehuurd als discussieleider.

“Ik trek het mij persoonlijk aan dat u de waarde van uw investering heeft zien kelderen, het gaat mij aan het hart”. Ook betuigde Lippens spijt over zijn uitspraken ten aanzien van het in stand houden van het dividendbeleid. Toch peinst hij er niet over om op te stappen. “Dat kan ik de aandeelhouders niet aan doen. Zomaar vertrekken en zeggen: de stabiliteit en continuïteit kunnen me niet schelen, dat kan ik niet”, aldus Lippens.

Als gevolg van de overname van ABN Amro, zorgen over afschrijvingen als gevolg van de kredietcrisis op Fortis en het slechte macro-economische klimaat is de beurswaarde het afgelopen jaar met ongeveer 70 procent gedaald. De VEB wilde dan ook dat het bestuur verantwoording zou afleggen over de gebeurtenissen die hebben geleid tot het pakket aan noodmaatregelen van 26 juni. Volgens Verwilst had de kapitaalversterking niets te maken met een “noodplan” of “financieel probleem”, maar moet deze stap worden uitgelegd als “proactief handelen” en het vooruitkijken naar de behoefte van Fortis in relatie tot de economische omgeving gedurende de komende achttien maanden.

Later, op vervolgvragen van de VEB werd eigenlijk pas echt duidelijk waarom de kapitaalversterking nodig was. Allereerst was Fortis door Eurocommissaris Neelie Kroes, die hij ondanks zijn heftige commentaar op haar opstelling toch een “uitstekend” Eurocommissaris noemde, gedwongen om voor 3 juli van dit jaar onderdelen van de Hollandse Bank Unie (HBU) te verkopen.

Dit gegeven was de "absolute trigger" voor de controversiële kapitaalsinjectie. Fortis had ten tijde van de overname van ABN Amro een mooie prijs ingecalculeerd voor deze commercial banking activiteiten, maar stond door de deadline in de onderhandelingen met Deutsche Bank met de rug tegen de muur. “Financieel denk ik, hoef je niet echt een bolleboos te zijn om vast te stellen dat dat geen schitterende deal is. Wij hebben deze activiteiten noodgedwongen tegen afbraakprijzen moeten verkopen", aldus Verwilst. Gevolg is een boekverlies van liefst 900 miljoen euro die in de derdekwartaalcijfers zal worden afgeboekt van de winst. Ten tweede heeft Fortis zich verkeken op het prijskaartje van het afkopen van het distributiecontract dat ABN Amro had met Delta Lloyd Verzekeringen.

Ten slotte, zo stelde Verwilst, had Fortis totaal geen rekening gehouden met de plotse verslechtering van de kapitaalmarkten door de kredietcrisis. Dit noemde de VEB tijdens de informatiesessie tamelijk merkwaardig voor het bestuur van een financiële instelling waarvan toch wel enige vooruitziende blik mag worden verwacht.

Zowel Verwilst als Lippens blijven er bij dat de dure overname van ABN Amro “strategisch en operationeel” de juiste keuze was en is. Hoewel ABN Amro operationeel bijdraagt aan de winst van Fortis was het netto-effect gedurende het eerste halfjaar van 2008 bijna 200 miljoen euro negatief. Ook sluit het bestuur niet uit dat er nog afschrijvingen op goodwill komen gedurende de verdere integratie van ABN Amro.

Fortis was erg stellig ten aanzien van haar eigen financiële doelstellingen voor de periode 2004-2011 zoals vermeld in het jaarverslag van 2007. Die blijven namelijk gewoon staan, zo bevestigde Verwilst op vragen van de VEB. Voor de samengestelde groei van de winst per aandeel (wpa) betekent dit dat deze ten minste 15 procent moet bedragen. Ten opzichte van de behaalde winst per aandeel over 2007 (1,75 euro) betekent dit dat tussen 2008 en 2011 ieder jaar een wpa groei gerealiseerd moet worden van 30 procent. Ofwel, de wpa moet in 2011 rond de vijf euro liggen.

Lippens wist voorts te melden dat op de aandeelhoudersvergadering van april 2009 een nieuw beloningsbeleid zal worden gepresenteerd. Alvast een voorproefje kregen de aanwezigen niet, maar Lippens “beloofde” dat het nieuwe beloningsbeleid ”het beste van de Benelux” zal zijn.

Fortis roept informatiesessies in het leven om het vertrouwen te herstellen. Lippens vroeg tijdens de sessie om dit vertrouwen van de aanwezigen, iets wat formeel natuurlijk helemaal niet kan. Aandeelhouders kunnen dit vertrouwen alleen geven tijdens een formele en reguliere aandeelhoudersvergadering, maar Fortis gaf aan hier nog altijd niets voor te voelen.