VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

‘Fortis is bestand tegen crisis’

Fortis heeft een grote kluif aan de integratie van ABN Amro, aan de kredietcrisis en aan een dreigende recessie in de Verenigde Staten en misschien ook Europa. Een interview met topman Jean-Paul Votron. "Fortis merkt vooralsnog niets van een slecht economisch klimaat."

Amerikaanse zakenbanken zien het einde van de kredietcrisis naderen, u ook?"Mijn inzicht is dat we nog twee kwartalen in 2008 moeten afwachten, dan wordt duidelijker hoe het ervoor staat. Dan gaat het met name over het eerste kwartaal met bedrijfsresultaten en prognoses en signalen dat er meer liquiditeit in de markt is. Belangrijk om te weten is ook hoe de Amerikaanse ‘key indicators’ er straks voor staan, of sprake is van een recessie en of het een milde recessie is of een zware. We zitten in een periode dat het nog steeds moeilijk is om te zeggen dat de kredietcrisis bijna voorbij is. Ik zou heel voorzichtig zijn."
Sommigen maken al vergelijkingen met de Grote Depressie van de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw…"Ik ben niet bang dat een zware recessie in de Verenigde Staten impact op de business van Fortis zal hebben. Maar ik heb nog geen signaal gezien dat de Amerikaanse huizenprijzen niet meer dalen en ook geen signaal dat er minder huisuitzettingen zijn. Zolang dat het geval is, zal het moeilijk blijven winst te maken in die markten. Door de sterk stijgende hypotheekrente in de Verenigde Staten en de dalende huizenprijzen ontstaat een sneeuwbaleffect. Dat heeft impact. Als het nóg erger wordt, hebben de Amerikanen een majeur sociaal probleem."
Wat merkt Fortis van de kredietcrisis?"Je ziet duidelijk dat er veel onrust in de wereld is. Toch is er een verschil, de subprimecrisis speelt vooral in de Verenigde Staten, niet zozeer in Europa. De vraag is: wat gebeurt er met de Amerikaanse huizenprijzen, blijven die dalen? En blijft het aantal uitzettingen stijgen? Zolang dat zo is, is de crisis niet voorbij. We moeten afwachten wat het effect is van de maatregelen van de centrale banken, met name de renteverlagingen van de Fed. Ook van de dreigende recessie in de Verenigde Staten merkt Europa nog niet zoveel, er zal in Europa in elk geval geen ‘subprime’ impact zijn. Maar het risico is ook hier dat banken minder kredieten geven aan bedrijven. Er zijn signalen, bijvoorbeeld in de transportsector, dat er een vermindering van activiteit is in Europa."
Banken geven in Europa toch nu ook al minder kredieten?"Als dat het geval is, is het niet goed. Ja, banken zijn ontzettend voorzichtig. En de kosten van die leningen gaan omhoog, de rente dus. Vooralsnog is belangrijk dat de centrale banken alle maatregelen hebben genomen om de markt liquide te houden. De kredietcrisis heeft drastische gevolgen gehad voor het Amerikaanse consumentenvertrouwen, maar in Europa is dat (nog) niet het geval."
Europa heeft last van een hoge inflatie, een dure euro, hoge olieprijzen…"Gelukkig is de euro duur genoeg om de inflatie te beperken. Ja, de prijs van olie heeft impact, het is evident dat mensen de auto minder gebruiken. En de olieprijs heeft ook impact op de bedrijven die olie als grondstof nodig hebben, ja, daar maak ik mij zorgen over. Inflatie is de grootste zorg van de Europese Centrale Bank (ECB), terwijl dat in de Verenigde Staten de economische groei is."
Moet de ECB dan meer de richting van de Federal Reserve op?"Nee. Inflatie is een gevaarlijk spel, het is belangrijk dat alles gedaan wordt om de inflatie te beteugelen."
Maar wat merkt Fortis zelf nou van al die narigheid?"Van onze winst komt 75 procent uit de Benelux. Fortis merkt vooralsnog helemaal niets van een slecht klimaat. Het zou wel kunnen dat de marge iets lager uitkomt. Dat betekent dan alleen maar dat we nog veel meer attent moeten zijn op de kosten. Ik zeg niet dat we extra in de kosten gaan snijden om de marge op peil te houden. Je moet eerst zeker weten dat de kosten die je maakt absoluut nodig zijn voor je activiteiten. Je houdt je marge op peil door strikt kostenmanagement en/of door innovatie, waarmee je extra baten kunt genereren."
Is Fortis voldoende bewapend tegen een recessie?"Fortis heeft een bedrijfsmodel als gevolg waarvan we heel dicht bij de klant staan. We gaan het wel merken als de recessie een wereldwijde impact krijgt, als mensen minder gaan besteden. In ons geval zal het effect vrij beperkt zijn. We merken nu weinig tot niets. Straks kan een slechtere economische situatie misschien een beperkte invloed op onze activiteiten hebben. We hebben nu tien miljoen klanten, dat geeft ons meer flexibiliteit dan als we vijf miljoen klanten hadden. En we kunnen over drie jaar 1,3 miljard aan synergie halen uit de overname van ABN Amro."
Dus daarna kan het verlaagde dividend weer naar 1,40 euro?"Ons dividendbeleid is ongewijzigd. Het dividend (per aandeel) lijkt alleen verlaagd door de aandelenemissie, maar is stabiel. De kostenbesparingen na de overname van ABN Amro liggen overigens op schema. Maar wij geven geen prognose over het dividend. Wel loopt het dividend bij Fortis traditioneel parallel met de winst per aandeel. En ook in slechte jaren hebben we steeds dividend betaald."
Levert de overname van ABN Amro Nederland een extra probleem op?"Die acquisitie maakt onze positie juist sterker, we zijn duidelijk sterker geworden in de Benelux en duidelijk sterker in segmenten als retail en bankieren voor ondernemingen. Dat helpt Fortis in een omgeving die minder makkelijk zal zijn. Alleen moesten we natuurlijk miljarden ophalen met een aandelenemissie."
Heeft u achteraf niet te veel betaald voor ABN Amro Nederland?"Nee, zeker niet. Wat we betaald hebben heeft te maken met de winsten die wij kopen van ABN Amro. De winst was 1,4 miljard euro in 2007. De aankoopprijs van 24 miljard heeft ook te maken met de synergie die we kunnen halen."
Maar was de timing optimaal, gelet ook op de kredietcrisis?"Als we het toen niet gedaan hadden, was het nooit gebeurd. Hadden we nog zes maanden gewacht, dan was het niet gebeurd. Dus de timing was goed."
Moeten aandeelhouders blij zijn met de ‘uitverkoop’ van Fortis Investment aan het Chinese Ping An voor 2,1 miljard euro?"Dat was een strategische keuze en die biedt twee voordelen: die opent de deur naar China, naar 1,3 miljard mensen. China is een van de meest aantrekkelijke markten, de middenklasse groeit veel sterker dan elders, dat is van groot strategisch belang. We zijn al drie, vier jaar bezig om iets te vinden voor asset management, nu hebben we een prachtig distributiekanaal."
De balans van Fortis behoeft geen versterking meer?"Nee, de balans is in orde, absoluut. Het is misschien nog niet zo duidelijk uitgelegd, maar Fortis is nu via Ping An een van de grootste spelers in China, met 300.000 agenten. We hebben opeens een ander profiel in Azië gekregen. Voor de aandeelhouders is het niet alleen een goede strategische zaak, maar er zijn ook heel veel groeimogelijkheden."
In Nederland dalen de marges op de hypotheekmarkt…"Dat hier de marges onder druk staan is een realiteit. Dat is helemaal normaal, geen probleem. Deze markt is in België en Nederland altijd heel competitief geweest."
Maar vroeger kregen banken 1 procent provisie en werd niet onderhandeld over de rente, nu wel…"Dat is de realiteit, je ziet het in alle landen. Kopers vragen steeds meer om competitieve prijzen. Maar wij hebben ook oog voor wat een juist rendement op het vermogen is, wij zijn soms zeer rigide op prijsbeleid. We hebben een marktaandeel van 9 procent. Dat fluctueert nogal van kwartaal op kwartaal. Ik weet dat dit onder druk staat, maar dat is het gevolg van onze strikte sturing op rendement. Je ziet dat prijsvechters in deze markt moeilijk in staat zijn om te overleven."
ABN Amro wil juist meer concurreren op deze markt, om andere producten te verkopen…"Ja, je kunt het terugwinnen op ‘cross-selling’. Maar het is een complexe discussie. Ik vind dat we individueel moeten kijken naar de rentabiliteit van producten en diensten. Via de hypotheekmarkt kun je bijkomende producten als levensverzekeringen en vermogensbeheer aanbieden. Maar ik ben er zeker van dat ABN Amro hetzelfde doet als Fortis."
ING stelt dat de spaarmarkt ook steeds competitiever wordt, dus dalende marges…"Alle markten zijn competitief. Dat is niet verrassend, het is ook niet iets wat we nooit hebben meegemaakt. Ja, het is zo. Maar als de marges onder druk staan, moeten we dat compenseren door óf meer baten te krijgen door innovatie en goedkopere distributie via internet óf in de kosten snijden, zodat het eindrendement stabiel blijft. Een tijdje terug was het: banken moeten na de komst van het internet hun kantoren sluiten, maar de realiteit was toch anders. De kantoorfunctionaliteit is er nog altijd. Het gaat om de combinatie van de kanalen."
Maar banken sluiten steeds meer kantoren…"Dat is inderdaad gebeurd, maar de kantoren blijven van groot belang. Banken gaan steeds meer advies geven en er worden steeds minder transacties via het kantoor gedaan door de komst van digitale vormen van dienstverlening. Maar producten worden complexer, de wereld verandert sneller, dat vereist meer advies, over beleggen, over kredieten. En dat advies krijgen mensen vooral op de kantoren."
Over complexe producten gesproken, verkoopt Fortis nog steeds woekerpolissen?"De discussie gaat over transparantie en met name over de kosten. Inmiddels zijn door de sector maatregelen getroffen. Dit maakt dat klanten voortaan duidelijk inzicht krijgen in de kosten. Het is aan de klant of hij veel of weinig risico wil lopen. Het rendement hangt daar uiteraard mee samen. You can’t get it all."
Het gaat hier toch vooral om de hoge kosten van woekerpolissen, die sterk omlaag moeten?"Het is te verwachten dat meer transparantie leidt tot meer marktwerking. En die transparantie zal in haar algemeenheid leiden tot een kostenvergelijking en dan is het normaal dat de kosten omlaag gaan."
Fortis en Nationale Nederlanden zijn door de Stichting Verliespolis voor de rechter gedaagd vanwege de woekerpolissen, raakt u dat of het bedrijf Fortis?"Fortis heeft haar verantwoordelijkheid genomen door de aanbevelingen van de Ombudsman over te nemen. Dit betekent dat waar wij onvoldoende transparant zijn geweest, wij kosten zullen compenseren. Op individuele gevallen gaan wij niet in. Dat ligt bij de rechter. Ik laat gewoon de systemen werken."
Topmanagers krijgen steeds de zwarte piet als het om beloning gaat. U maakte de vergelijking met topvoetballers, over wie niemand het heeft…"Voetballers en tennissers hebben kennelijk beroepen die mensen beter kennen. Ja, wij zijn een beetje een onbekend soort persoon."
Maar hoe komt dat dan?"Hoe kom je op zo’n positie? In mijn geval heeft het 35 jaar geduurd. Ik heb om de drie jaar moeten verhuizen met mijn gezin, ik heb in alle continenten op de wereld gewerkt. Ik heb heel veel moeten doen om hier te komen. Er is een duidelijk verschil tussen de perceptie van de mensen en de realiteit. Een topman is 365 dagen per jaar voor de zaak bezig, feitelijk dag en nacht, om altijd de juiste beslissing te nemen."
Is de verontwaardiging over de topbeloningen ook zo groot in België?"Vroeger was het niet zo, want het salaris was onbekend. En in de Verenigde Staten bijvoorbeeld heerst een hele andere mentaliteit, de mensen vinden het geweldig om over hun salaris te praten. In de Benelux, in Europa, spreken mensen niet over geld. Het ligt niet in de mentaliteit van Belgen en Nederlanders om te laten zien wat ze verdienen en wat ze hebben. Maar mensen moeten ook begrijpen dat de beloning nodig is om goede mensen te krijgen, en niet alleen de ceo, het gaat hier om wereldwijde concurrentie."
Een tijd terug werkten bij ING 120 mensen die meer verdienden dan topman Ewald Kist…"Ach, dat is goed, ik heb daar niks tegen. Ik heb daar geen problemen mee. Het is voor mij ook altijd normaal geweest."
U blijft graag bescheiden…"Als ik niet voor Fortis op pad ben rijd ik in een heel kleine auto. Wat voor één? Een dertig jaar oude MG."
De VEB protesteerde tegen uw bonus van 2,5 miljoen voor de overname. Raakt u dat?"Ik bepaal niet zelf wat mijn bonus moet zijn. Dat doet de raad van bestuur, daarin zitten topmensen in de industrie, die beslissen wat de renumeratie is."
Op grond waarvan kreeg u die bonus dan?"Voor de erkenning van het feit dat Fortis nu enorm veranderd is, omdat duidelijk is dat de toekomstmogelijkheden voor Fortis heel anders zijn geworden en voor de complexiteit van het overnameproces. De ‘ board’ vindt dat ik een job heb gedaan die exceptioneel was."
Maar u heeft toch niet de neiging een nieuwe MG te kopen van die bonus?"Een nieuwe MG kost wel veel geld. Ik ben absoluut geen ‘flashy’ persoon, ik leef normaal, ik heb geen grote dit of grote dat… Ik geniet van simpele dingen, zoals wandelen in de bergen of in mijn oude MG rijden."