De afbrokkelende kredietwaardigheid van de VS en twijfels over terugbetaling van Griekse leningen bezorgen beleggers de daver op het lijf. Het zou wel eens het begin van een turbulente kredietzomer kunnen worden.
Zoek de overeenkomsten. Griekenland kreeg steun om een bankroet te voorkomen: beleggers reageerden .
Ierland krijgt om de eigen financiële sector overeind te houden: de beurs stijgt. Fed-voorzitter om de Amerikaanse economie op gang te helpen: Amsterdam en Wall Street sluiten procenten hoger.
Als iets duidelijk is geworden afgelopen tijd dan is het wel dat beleggers ongevoelig zijn geworden voor slecht nieuws en lichtpuntjes enthousiast omarmen, ook al zijn het vaak tijdelijke lapmiddelen.
Tegengeluiden genoeg. Een keur aan vooraanstaande marktkenners blijft erop hameren dat oplossingen van tijdelijke aard zijn en onderliggende problemen blijven sluimeren.
Met een beetje pech komen de problemen nu vrijwel simultaan aan de oppervlakte:
Verenigde Staten op slot
De grootste economie ter wereld behoort sinds gisteren niet meer tot de meest betrouwbare. Kredietbeoordelaar Standard & Poor's heeft de kredietstatus van de Verenigde Staten verlaagd.
Twijfels over de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten zijn er al jaren. Bill Gross, boegbeeld van 's werelds grootste obligatiebelegger Pimco, . Onlangs liet Pimco weten alle Amerikaans overheidspapier uit vrees voor een scherpe rentestijging.
De Amerikanen hebben de geldpersen flink laten lopen en het overheidstekort bedraagt inmiddels al meer dan 10 procent van het bruto binnenlands product en de staatsschuld tendeert naar de 100 procent.
Dat wordt flink bezuinigen, want van economische groei hoeven de Verenigde Staten het ook niet te hebben. De bezuinigingen zullen ongetwijfeld weer een wissel op de groei trekken. De Amerikaanse centrale bank kan geld blijven bijdrukken, maar op termijn zal het hoe dan ook de rekening moeten betalen.
Meer geld in omloop zal de toch al sterk stijgende Amerikaanse inflatie alleen maar verder opstuwen en verdere verzwakking van de dollar tot gevolg hebben. Het buitenland wordt dan steeds duurder.
Simplistisch
Sommige commentatoren zien de afwaardering van de VS als noodzakelijke druk om de politiek op één lijn te krijgen. Dat lijkt simplistisch. Juist als de druk hoog is kijken zowel regering, democraten, als oppositie, republikeinen, wel uit om opzichtig toe te geven. Wie als eerste het compromis zoekt oogst meteen het verwijt van slappe knieën.
Het heeft al een keer geleid tot een bijna-ramp op het . Met de hakken over de sloot en na het nodige uitstel werd er toen overeenstemming bereikt over een steunpakket van honderden miljarden om de Amerikaanse bankensector te redden.
Dat was op het nippertje. Met de presidentsverkiezingen van 2012 in aantocht lijkt het onwaarschijnlijk dat er snel duidelijkheid is over meer dan noodzakelijke bezuinigingen.
Schulden in Europa
Ook in Europa is de onderliggende financiële pijn nog steeds ruimschoots aanwezig. Enkele landen staat het water tot aan de lippen. Griekenland, Ierland en Portugal hebben het niet zelfstandig kunnen redden en zijn aangewezen op steunfondsen. De financieringsbehoefte van overheden in de wereld is nog nooit zo hoog geweest.
De sterke landen financieren momenteel de zwakke broeders. Niet zo zeer om deze landen sec te helpen, maar vooral omdat de banken van de sterke landen veel overheidspapier van zwakke landen in portefeuille hebben.
Ongeveer de helft van het staatspapier van Europese overheden is in handen van de eurolanden zelf. De steun is er dan ook vooral op gericht om het eigen financiële systeem staande te houden.
Vervlechting neemt toe
Groot nadeel van deze onderlinge ‘hulp' is dat de onderlinge afhankelijkheid alleen maar toeneemt. Zo hebben Duitse regionale banken massa's staatsleningen uit de Europese periferielanden op de balans. Veel van de Duitse banken hebben vervolgens ook weer belangen in elkaar.
Desondanks lopen de renteverschillen tussen de Europese periferie en de ‘sterke' Europese landen de laatste tijd weer flink op. Gezien de toenemende onderlinge afhankelijkheid lijkt dat niet geheel terecht.
Tijd om naar adem te happen is er eigenlijk niet. In Europa dalen de begrotingstekorten, maar volgens het IMF onvoldoende om de schulden terug te dringen. Sterker, met deze begrotingstekorten lopen de overheidsschulden alleen maar verder op.
En dat beeld wordt er bij de huidige beperkte economische groei niet beter op. Er wordt dan ook al sterk rekening gehouden met schuldsanering. De effecten daarvan zijn moeilijk te overzien, juist weer vanwege die vervlechting.
Hoofdthema
De schuldenproblematiek lijkt het belangrijkste thema waar de aandelenmarkten de komende tijd mee te kampen krijgen.
Het hele schuldenverhaal gaat des te meer knellen nu de economische groei geremd lijkt te worden door de en de noodzakelijke overheidsbezuinigingen. Voor doemdenkers staat kredietcrisis II voor de deur.
Ierland krijgt om de eigen financiële sector overeind te houden: de beurs stijgt. Fed-voorzitter om de Amerikaanse economie op gang te helpen: Amsterdam en Wall Street sluiten procenten hoger.
Als iets duidelijk is geworden afgelopen tijd dan is het wel dat beleggers ongevoelig zijn geworden voor slecht nieuws en lichtpuntjes enthousiast omarmen, ook al zijn het vaak tijdelijke lapmiddelen.
Tegengeluiden genoeg. Een keur aan vooraanstaande marktkenners blijft erop hameren dat oplossingen van tijdelijke aard zijn en onderliggende problemen blijven sluimeren.
Met een beetje pech komen de problemen nu vrijwel simultaan aan de oppervlakte:
Verenigde Staten op slot
De grootste economie ter wereld behoort sinds gisteren niet meer tot de meest betrouwbare. Kredietbeoordelaar Standard & Poor's heeft de kredietstatus van de Verenigde Staten verlaagd.
Twijfels over de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten zijn er al jaren. Bill Gross, boegbeeld van 's werelds grootste obligatiebelegger Pimco, . Onlangs liet Pimco weten alle Amerikaans overheidspapier uit vrees voor een scherpe rentestijging.
De Amerikanen hebben de geldpersen flink laten lopen en het overheidstekort bedraagt inmiddels al meer dan 10 procent van het bruto binnenlands product en de staatsschuld tendeert naar de 100 procent.
Dat wordt flink bezuinigen, want van economische groei hoeven de Verenigde Staten het ook niet te hebben. De bezuinigingen zullen ongetwijfeld weer een wissel op de groei trekken. De Amerikaanse centrale bank kan geld blijven bijdrukken, maar op termijn zal het hoe dan ook de rekening moeten betalen.
Meer geld in omloop zal de toch al sterk stijgende Amerikaanse inflatie alleen maar verder opstuwen en verdere verzwakking van de dollar tot gevolg hebben. Het buitenland wordt dan steeds duurder.
Simplistisch
Sommige commentatoren zien de afwaardering van de VS als noodzakelijke druk om de politiek op één lijn te krijgen. Dat lijkt simplistisch. Juist als de druk hoog is kijken zowel regering, democraten, als oppositie, republikeinen, wel uit om opzichtig toe te geven. Wie als eerste het compromis zoekt oogst meteen het verwijt van slappe knieën.
Het heeft al een keer geleid tot een bijna-ramp op het . Met de hakken over de sloot en na het nodige uitstel werd er toen overeenstemming bereikt over een steunpakket van honderden miljarden om de Amerikaanse bankensector te redden.
Dat was op het nippertje. Met de presidentsverkiezingen van 2012 in aantocht lijkt het onwaarschijnlijk dat er snel duidelijkheid is over meer dan noodzakelijke bezuinigingen.
Schulden in Europa
Ook in Europa is de onderliggende financiële pijn nog steeds ruimschoots aanwezig. Enkele landen staat het water tot aan de lippen. Griekenland, Ierland en Portugal hebben het niet zelfstandig kunnen redden en zijn aangewezen op steunfondsen. De financieringsbehoefte van overheden in de wereld is nog nooit zo hoog geweest.
De sterke landen financieren momenteel de zwakke broeders. Niet zo zeer om deze landen sec te helpen, maar vooral omdat de banken van de sterke landen veel overheidspapier van zwakke landen in portefeuille hebben.
Ongeveer de helft van het staatspapier van Europese overheden is in handen van de eurolanden zelf. De steun is er dan ook vooral op gericht om het eigen financiële systeem staande te houden.
Vervlechting neemt toe
Groot nadeel van deze onderlinge ‘hulp' is dat de onderlinge afhankelijkheid alleen maar toeneemt. Zo hebben Duitse regionale banken massa's staatsleningen uit de Europese periferielanden op de balans. Veel van de Duitse banken hebben vervolgens ook weer belangen in elkaar.
Desondanks lopen de renteverschillen tussen de Europese periferie en de ‘sterke' Europese landen de laatste tijd weer flink op. Gezien de toenemende onderlinge afhankelijkheid lijkt dat niet geheel terecht.
Tijd om naar adem te happen is er eigenlijk niet. In Europa dalen de begrotingstekorten, maar volgens het IMF onvoldoende om de schulden terug te dringen. Sterker, met deze begrotingstekorten lopen de overheidsschulden alleen maar verder op.
En dat beeld wordt er bij de huidige beperkte economische groei niet beter op. Er wordt dan ook al sterk rekening gehouden met schuldsanering. De effecten daarvan zijn moeilijk te overzien, juist weer vanwege die vervlechting.
Hoofdthema
De schuldenproblematiek lijkt het belangrijkste thema waar de aandelenmarkten de komende tijd mee te kampen krijgen.
Het hele schuldenverhaal gaat des te meer knellen nu de economische groei geremd lijkt te worden door de en de noodzakelijke overheidsbezuinigingen. Voor doemdenkers staat kredietcrisis II voor de deur.