VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

Markten onzeker over effecten einde ‘quantitative easing'

Eind juni loopt het tweede omvangrijke Amerikaanse inkoopprogramma van schuldpapier ten einde. Wat heeft Quantitative Easing 2 (QE2) gebracht en wat zijn de effecten als de geldpersen worden stopgezet?

Help, QE2 loopt af! Beleggers maken zich zorgen wat de effecten zullen zijn als de Fed eind juni stopt met het opkopen van obligaties.

Nogal wat scenario's zijn denkbaar, zoals een scherpe stijging van de Amerikaanse lange rente en een sterkere dollar.

VS-economie wankel
Hoe was het ook al weer? Je kunt een paard wel naar de drinkbak leiden, maar er niet voor zorgen dat hij gaat drinken. De Amerikaanse centrale bank, de Fed, weet er inmiddels alles van.

Ultieme doel van QE2 was toch de Amerikaanse economie uit het slop te trekken via het kunstmatig bewerkstelligen van een lagere marktrente.

Wat dat betreft heeft het opkoopprogramma niet het gewenste resultaat opgeleverd. De Amerikaanse economie kwakkelt nog steeds en de marktrente noteert zelfs hoger dan bij de start van QE2 in november 2010.

QE2 heeft er echter alleen maar voor gezorgd dat de pot geld bij banken verder is aangegroeid, want van extra kredietverlening is het niet gekomen. Dat zal zowel aan de banken zelf liggen als aan het gebrek aan vertrouwen bij bedrijven om te investeren.

Volgens veldonderzoek van de Fed zelf zou door het opkopen van 600 miljard dollar aan schuldpapier de Amerikaanse tienjaarsrente met 50 basispunten moeten dalen.

De praktijk is uiteraard weerbarstiger. Gelijktijdig met het Fed-programma waren er tekenen dat de Amerikaanse economie wat aantrok, terwijl ook de inflatiezorgen de kop op staken. Beide zorgden voor een stijging van de lange rente.

De oplopende inflatie kan deels aan de Fed zelf worden toegerekend, omdat veel gecreëerd geld de grondstoffenprijzen hebben gestuwd.

Wel of geen succes?
Het blijft lastig in te schatten hoe de economie er uit had gezien als de Fed niet voor honderden miljarden effecten had ingekocht. Wellicht was de lange rente dan nog een stuk hoger geweest en waren er nog meer werklozen.

Volgens vermogensbeheerder Schroders hebben de grotere bedrijven wel degelijk geprofiteerd van de goedkoopgeldpolitiek van de Fed.

Niet dat zij meer geld bij banken zijn gaan lenen, maar via de uitgifte van leningen konden bepaalde bedrijven wel tegen lagere tarieven geld op de kapitaalmarkt ophalen. Schroders denkt niet dat het voor deze bedrijven ineens lastiger zal worden geld op te halen.

Dollar
Wat wel gebeurd is tijdens QE2 is dat de Amerikaanse dollar is verzwakt. Volgens landen als China en India zou dat ook eigenlijk het ultieme doel van de Fed zijn geweest om zich uit de problemen te exporteren.

Neveneffect hiervan is dat er veel geld richting hoger renderende landen in Azië is gestroomd en zoals gezegd prijzen van grondstoffen en metalen hebben opgedreven. Niet valt uit te sluiten dat het einde van QE2 een tegengesteld effect teweeg zal brengen.

De Amerikaanse langer rente zal mogelijk stijgen, wat de Verenigde Staten weer aantrekkelijker maken voor spaarders. Dit zal resulteren in een sterkere dollar en mogelijk een daling van grondstofprijzen.

Goede kans dat de markten bijzonder volatiel zullen zijn in deze periode. Alleen dat al zal de risicoaversie van beleggers kunnen doen toenemen en een hogere Amerikaanse lange rente tot gevolg hebben. Dat is ongunstig voor het verdere herstel.

Exit-strategie
Last but not least rest voor de Fed nog de exit-strategie. Hoe gaat de Fed de eigen ontplofte balans weer opschonen en het geld weer ordelijk uit het banksysteem halen?

Goede timing is vereist. Niet iedereen heeft daar vertrouwen in en vreest alsnog een stevige inflatie.

Dat marktpartijen staan te springen op een nieuwe ronde, QE3, lijkt ook niet logisch. Daarvoor hebben de eerdere programma's te weinig succes gebracht.

Positieve keerzijde van het beperkte succes is dat de negatieve effecten van het aflopende inkoopprogramma zouden daardoor wel eens kunnen meevallen.