VEB.net maakt gebruik van cookies om het gebruiksgemak van de website te verbeteren. 

Voor de laatste keer één voor twaalf voor de euro

Nu zelfs Duitsland besmet is geraakt met het eurovirus, rest de eurozone niets anders dan snel met een allesomvattend plan te komen. Welke oplossingen zijn er nog?

Veel tijd lijken de financiële markten Europa niet meer te geven. De rentes op staatspapier van vrijwel alle eurolanden, inclusief Duitsland, lopen op.

Dat is een signaal dat alle eerder aangedragen ‘oplossingen' als onvoldoende worden gezien. De stijgende rentes drukken zwaar op de toch al magere financiële draagkracht van de Europese landen.

Tweede grote nadeel van de stijgende rentes is dat het overheidspapier in bezit van banken hierdoor steeds minder waard wordt en banken daarmee minder onderpand hebben om geld bij de Europese Centrale Bank (ECB) te kunnen lenen.

Nu de interbancaire markt opdroogt zijn steeds meer banken aangewezen op krediet van de ECB, ook banken uit de rijke Europese landen. De Europese economie dreigt daarmee van krediet te worden afgesloten en in een glijvlucht te belanden.

Mislukkingen
De genomen besluiten van de vorige eurotop van 26 oktober blijken ineffectief.

Zo is er allerminst vertrouwen in het Europese noodfonds EFSF, dat ook nog altijd niet actief is, getuige de omvangrijke spread van dik 200 basispunten die de laatst uitgegeven tienjarige EFSF lening doet ten opzichte van Duitsland.

Door de stijgende rentelasten dreigt Frankrijk zijn ‘triple A' status te verliezen, wat de kredietwaardigheid van het noodfonds niet ten goede komt.

De ‘vrijwillige' haircut op Griekse schuld die de banken willen dragen heeft een nare bijwerking.
Banken vrezen dat hiermee een precedent is geschapen voor schulden uit andere landen, waardoor banken actief zijn gaan meedoen aan de sell-off in staatspapier van de zwakkere landen.

Dit verkoopeffect wordt versterkt omdat banken juist hun buffers moeten verhogen.
Van de gevraagde hulp van snelgroeiende landen als China en Brazilië is nog weinig terecht gekomen, maar lijkt steeds noodzakelijker te worden.

Nieuwe oplossingen
De ECB weigert tot op heden als ‘lender of last resort' op te treden, oftewel landen onvoorwaardelijk van financiering voorzien.

Mogelijk dat de ECB toch overstag gaat, mits aan een aantal cruciale voorwaarden wordt voldaan.
Zo zal er snel een fiscale unie moeten komen, strakke begrotingsregels vanuit Brussel opgelegd en meer eenheid in pensioen- en zorgstelsels.

Vooral Duitsland dringt aan op meer afdwingbare begrotingsdiscipline. Hervormingen in landen moeten eveneens vanuit Brussel goedkeuring krijgen.

Verder zal de ECB eisen dat het noodfonds in werking wordt gezet en eventueel met hulp van het IMF dient een land als Italië de te tijd krijgen bezuinigingen door te voeren.

Het verhaal van de eurobonds speelt op de achtergrond, maar zal eerder een slotakkoord zijn op meer Europese integratie.

Moeilijk pad
Iedereen weet dat er in Europa veel meer moet gebeuren dan de besluiten die tot op heden zijn genomen.
De te bewandelen weg zal lang en hobbelig zijn, met de nodige risico's dat het einddoel, behoud van de euro, niet bereikt wordt.

Eerste grootste probleem is dat de Europese economie in recessie glijdt. Dat zet extra druk op begrotingen en schulden en maakt het moeilijker draagvlak te krijgen bij de bevolking voor harde ingrepen.

Het IMF zou wel willen helpen, maar haar financiële kracht is voorlopig te beperkt om een land als Italië te helpen.

De ECB kan actiever gaan opkopen, maar daar zal in Frankfurt wel een aardverschuiving voor moeten plaatsvinden.

In de tussentijd zou de ECB wat soepeler met onderpanden kunnen werken en haar huidige neutralisatiebeleid bij opgekochte leningen kunnen oprekken. Tegenover de staatsobligaties die de ECB nu opkoopt moeten banken namelijk verplicht geld bij de ECB stallen.

Op de aankomende eurotop van 9 december zullen de Europese politieke leiders de markten wederom gerust moeten gaan stellen. Economisch zware tijden lijken hoe dan ook voor de boeg te liggen.