De Europese economie heeft de wind in de rug. De zwakkere euro, gevolg van de massieve steunoperaties van de ECB, helpt daarbij. Toch zijn het voornamelijk economische fundamenten die drijver zijn achter het doorzettend herstel.
Het bericht kwam eerder dan verwacht: de Europese Centrale Bank gaat bij meer instituten obligaties opkopen in het kader van zijn opkoopprogramma.
Blijkbaar heeft de ECB moeite om zijn beloofde opkoopoperatie van 60 miljard euro per maand uit te voeren door uitsluitend obligaties op te kopen bij Europese supranationale instellingen (bijvoorbeeld noodfondsen ESM en ESFS) en overheidsinstellingen.
Euro drukken
Doel van de agressieve geldpolitiek van de ECB is om de Europese economie aan te zwengelen. Een impliciet doel – hoewel de ECB dat niet openlijk zal toegeven - is om de euro te verzwakken en de export een oppepper te geven.
En daarin slaagt het opkoopprogramma. Dat valt te concluderen uit cijfers die het CBS woensdag publiceerde over de handel van Nederland (eurozone) met Zwitserland (geen eurozone).
Het CBS berekende hoe de handel met Zwitserland zich heeft ontwikkeld sinds de Zwitserse centrale bank zijn plafond voor de frank met de euro losliet, waardoor de Zwitserse munt flink in waarde steeg ten opzichte van de euro. Conclusie: de uitvoer is 11 procent gestegen, de invoer is 3 procent gedaald.
De verzwakking van de euro heeft dus geleid tot meer export naar en minder import uit Zwitserland. Dit voorbeeld laat zien dat het verzwakken van de munt om de export te stimuleren dus zeker impact heeft.
Meer aan de hand
Zwitserland is hier een graadmeter voor een bredere ontwikkeling want ook ten opzichte van de dollar, het Britse pond is de euro het afgelopen jaar sterk gedaald. Voor de yen geldt dat voor de periode van december tot april. De handel met deze landen zou dus een vergelijkbaar effect op de handel moeten hebben.
Een proef op de som leert dat de handel met het Verenigd Koninkrijk en Japan in de eerste maanden van dit jaar inderdaad evolueerde zoals verwacht. Voor de Verenigde Staten is het echter de wereld op zijn kop: de uitvoer is afgenomen, terwijl de invoer licht steeg.
|
Ontwikkeling handel januari-april 2014 vs 2015 |
|||
|
|
Japan |
VK |
VS |
|
Export |
9% |
2% |
-2% |
|
Import |
-1% |
-25% |
12% |
Verklaringen
Dat de export naar de VS is afgenomen komt vrijwel volledig op het conto van de geraffineerde aardolieproducten waarvan de uitvoer met 43 procent afnam. Dit is hoogstwaarschijnlijk een gevolg van de schalierevolutie in de VS waardoor er minder vraag is naar brandstof uit het buitenland. Het CBS signaleerde deze trend een jaar geleden al.
Maar ook de invoer uit de VS steeg de eerste maanden van het jaar met 12 procent. De belangrijkste drijvers hiervan zijn de chemische producten (+18 procent) en machines (+23 procent).
Bij de chemische producten speelt de schalierevolutie waarschijnlijk ook een grote rol. Het goedkope aardgas heeft de chemische industrie in de VS immers een grote impuls gegeven.
Voor de machines geldt waarschijnlijk dat er in Nederland simpelweg meer wordt geïnvesteerd dan een jaar geleden. In de eerste vier maanden van het jaar groeiden de investeringen gemiddeld met ruim 7 procent op jaarbasis. Volgens het CBS werd vooral meer geïnvesteerd in vrachtwagens en opleggers.
Gedreven door economische ontwikkelingen
De ontwikkeling van de handel met de VS lijkt dus vooral te worden gedreven door de grote economische ontwikkelingen, de schalierevolutie en het herstel van de economie in Nederland.
Economisch fundament
Dit wijst erop dat het toch de fundamentele economische ontwikkelingen zijn die de handel drijven en niet de waarde van de munt. Dat laatste is maar een van de onderdelen. Uiteindelijk kunnen centrale bankiers dus opkopen wat ze willen, of het leidt tot meer export hangt vooral af van dieper liggende bewegingen in de economie.