Voor beleggers is de mogelijk escalerende handelsoorlog tussen de economische grootmachten China en de Verenigde Staten zeer relevant. De wereldeconomie zou er zeker onder lijden als de twee landen elkaar allerlei handelsbelemmeringen gaan opleggen.
Maar de meeste aandelenbeurzen wereldwijd hebben al de nodige klappen gehad van de handelsruzie tussen Donald Trump en Xi Jinping. Vooral de grote Amerikaanse technologieaandelen werden geraakt. Chinese consumenten zouden even geen Apple-telefoons of andere Amerikaanse producten meer willen, dat hakt erin.
Voor de Europese economie is de consument ook cruciaal. Die lijkt zijn geld nog wel te willen uitgeven, maar de industrie begint te haperen. In januari gaven cijfers over de orderontvangst van Duitse industriële bedrijven aan dat er een krimp was van 1 procent op maandbasis en van 4,3 procent op jaarbasis. Het was de grootste daling in meer dan zes jaar.
Het Duitse bureau voor de statistiek had betere berichten over de detailhandel. In november werd er in Duitse winkels 1,4 procent meer verkocht dan een maand eerder en ook 1,1 procent meer dan een jaar geleden. Cijfers voor de hele eurozone zijn vergelijkbaar.
Consumenten in de eurozone profiteren van de lage werkloosheid, lage rente, beperkte inflatie en hogere lonen. Bij een verder escalerende handelsoorlog zal de Europese economie het wel vooral van de binnenlandse (Europese) vraag moeten hebben.
Belangrijk is daarbij de ontwikkeling van de werkloosheid. In de eurozone ligt die nu al enige tijd rond de 8 procent. Als de stemming omslaat en de werkloosheid weer gaat toenemen, kan dat de groei van de particuliere consumptie remmen.
Het komende jaar zal zeker nog de nodige volatiliteit geven op de aandelenmarkten. Keith Wade, de hoofdeconoom van de Britse vermogensbeheerder Schroders kwam deze week met drie thema’s die in 2019 op de financiële markten de aandacht kunnen opeisen. Hij voegde er ook nog wat ‘zwarte zwanen’ aan toe.
De zorgen over de economische groei en het afbouwen van opkoopprogramma’s van obligaties drukten in 2018 op de financiële markten en het ziet ernaar uit dat dit in 2019 niet anders zal zijn. Wade stelt echter dat de tegenvallende groei nou ook weer niet zo groot was maar dat aandelenmarkten juist op goed nieuws waren ingesteld. Het slechte nieuws kwam daarom extra hard aan op de aandelenmarkten.
De Amerikaanse rente ligt voor het eerst sinds 2008 boven het dividendrendement op de S&P 500. Dat wil niet zeggen dat Amerikaanse aandelen nu te duur zijn, de rente lag in het verleden meestal boven het dividendrendement. In Europa is het beeld overigens nog andersom, hier ligt de rente nog (ruim) onder het gemiddelde dividendrendement.
Het is volgens Wade goed mogelijk dat de markten veel van het slechte nieuws hebben verdisconteerd, met historische koers-winstratio’s die weer onder hun voortschrijdende gemiddelden liggen. Dit is natuurlijk geen garantie voor positieve rendementen in 2019, maar betekent wel dat de markten dit jaar beter gepositioneerd zijn voor teleurstelling en dus potentieel beter bestand zijn tegen schokken dan vorig jaar.