Problemen kun je effectief aanvliegen met pragmatisme, in plaats van te stagneren in moralisme. Geen geloof in God(en), maar wel in ons kapitalistisch systeem, waarbij het marktmechanisme binnen een rechtstaat uiteindelijk het welzijn van zo veel mogelijk mensen maximaliseert.

Toegegeven, uw columnist is verre van empathisch of sympathiek, maar is dan ook half-Duits. De Germaanse opvoeding propageerde hard werken en sparen alvorens iets te kopen. Ik was toentertijd echt niet de enige: schuld was slecht. Massaal keken we neer op Amerikanen, die met creditcards hun consumptiewoede financierden.

Pas vele jaren later begreep ik dat ondernemingen vooral met schulden dienen te worden gefinancierd. Eigen vermogen was veel duurder dan leningen. Het kapitalisme stimuleerde groei, risico en consumptie. Schuld was juist goed.

De kredietcrisis heeft mijn kapitalistisch geloof niet aan het wankelen gebracht, hoewel het vreemd blijft dat we deze hebben overleefd dankzij het aangaan van nog meer krediet. De centrale banken drukten rentes naar nul, waardoor schulden draagbaar werden. Sparen werd daarentegen juist onaantrekkelijk. Iedereen deed mee aan het feestje: overheden, ondernemingen en mensen van vlees en bloed.

In tegenstelling tot Nederland zijn staatsschulden in veel landen nu hoger dan ooit. Ook ondernemingen en particulieren leven meer op de pof. Maar gelukkig heeft het ingrijpen van de centrale banken gewerkt en ons kapitalistisch systeem dendert vrolijk door. Mijn geloof is rotsvast.

Maar toch… De hoge schuldgraad voelt niet goed. Zodra rentes echt omhoog gaan, gaan kasstromen van veel ondernemingen linea recta naar renteverplichtingen. Bij belangrijke landen als Italië, de VS of misschien ooit Japan wordt dan een groter deel van de belastingopbrengsten opgesoupeerd aan rente en moet de belastingdruk worden verhoogd. Burgers met schulden worden daarbij dubbel getrakteerd, wanneer ze zowel meer rente als meer belasting moeten afdragen.

Misschien kan inflatie de schuldenproblematiek oplossen. Wel jammer voor de spaarders, beleggers en gepensioneerden.

Tja, gevoelsmens.

Dit is een column van Errol Keyner, adjunct-directeur van de VEB