In een tijd dat de beurs naar beneden wordt gezogen door een woekerende handelsoorlog, teleurstellingen dat rentedalingen niet agressief genoeg zijn en ander macro-tegenvallers wordt bijna vergeten dat de hoofdfondsen op het Damrak een verdienstelijk half jaar achter de rug hebben.

Dat blijkt uit een analyse van de koersreacties op de halfjaarcijfers van hoofdfondsen die tot nu toe hun boeken hebben open gedaan.

Bij 11 van de 19 AEX-bedrijven waren de cijfers beter dan verwacht en over fondsen als Philips, ASML en Aalberts waren beleggers zelfs uitzonderlijk positief, af te lezen aan de koersreacties. Deze fondsen werden beloond met koersstijging van meer dan 5 procent.

Heineken en Shell behoorden tot de grote verliezers, en verloren juist meer dan 5 procent.

Grafiek: Beleggers vooral positief over bedrijfscijfers

Bron: Bloomberg

Wat zat er mee en wat viel tegen? Een overzicht van de grootste uitschieters.

Philips in het zonnetje
Uit de AEX is er een drietal fondsen dat boven de rest uitsteekt. Na jaren van krimp door het afstoten van activiteiten – van de productie van platte beeldbuizen tot lichtsystemen – lijkt het geslonken Philips nu klaar voor een toekomst met groei.

Het medische technologiebedrijf wist in het tweede kwartaal de autonome omzet met 6 procent op te voeren tot 4,7 miljard euro. Dat percentage lag aan de bovenkant van de eigen doelstelling, een bandbreedte van tussen de vier en zes procent. Ook de marge verbeterde met 0,6 procentpunt tot 11,8 procent ten opzichte van het tweede kwartaal vorig jaar (EBITA).

De verbetering van de resultaten werd breed gedragen, maar vooral de terugkeer van omzetgroei (plus 6 procent) bij de tak die zich bezighoudt met zorg op afstand – bijvoorbeeld apparatuur tegen slaapapneu – was beter dan verwacht.

Topman Frans van Houten verwacht dat de groei in de tweede helft van het jaar nog verder aantrekt en handhaafde de prognose voor dit jaar. Daar zat wel een voorbehoud bij. Het medisch-technologiebedrijf becijferde dat als het handelsconflict tussen China en de VS escaleert de winst in potentie een optater kan krijgen van 65 miljoen euro.

ASML verbeterde marge
Naast Philips heeft ook chipmachineproducent ASML een degelijk eerste halfjaar achter de rug. De omzet kwam zoals verwacht uit op 2,6 miljard euro, maar de brutomarge van 43 procent was beter dan analisten verwachtten.

De stijging hangt nauw samen met een verbetering van de winstgevendheid van EUV-systemen, de nieuwste generatie machines die chips moeten fabriceren die zelfrijdende auto’s en 5G mogelijk moeten maken. Aangezien toekomstige groei uit deze hoek moet komen, is het een positief signaal dat de marges hier naar behoren zijn. Verder was een meevaller dat de relatief zwakke prestaties van het geheugensegment (memory) konden worden opgevangen door een groei bij de machines voor rekenchips (logic). Beleggers zetten de beurskoers ruim 5 procent hoger.

Ook Aalberts wist beter te presteren dan verwacht. Topman Wim Pelsma sprak van “moeilijke omstandigheden”, onder meer vanwege vraaguitval bij de Duitse autobouwers, die ook nog eens worstelen met de invoering van nieuwe emissie-eisen.

Desalniettemin wist het concern de autonome omzet op te schroeven met 3 procent tot circa 1,4 miljard euro. Vooral Aalberts’ kleinste onderdeel ‘Industrial Technology’ – onder meer leidingen en controlesystemen voor vloeistoffen en gassen in de chemiesector – imponeerde met een groei van de verkopen van 11 procent tot 215,6 miljoen euro

Shell laat veer
De twee grootste negatieve uitschieters uit de AEX waren Heineken (minus 6,4 procent) en Shell (minus 5,4 procent).

Bij Heineken viel de volumegroei wat tegen, maar waren het vooral de slinkende marges die zorgen baarden.

Prijsstijgingen van verpakkingen en grondstoffen vraten de winst aan. Topman Jean-François van Boxmeer bezwoer dat de marge zou verbeteren in de tweede helft door prijzen van (bier in) fusten, blikken en flesjes te verhogen. De Belg hield vast aan Heinekens organische groeidoelstelling voor de operationele winst van tussen de 3 tot 7 procent.

De cijfers van Shell vielen over de hele linie tegen. Het analistengilde was geschokt dat de winst circa een miljard lager uitviel dan verwacht. Natuurlijk had de energiereus last van de gedaalde olieprijs, maar het was voornamelijk de LNG-tak die tegenviel. De kwartaalwinst van deze tak daalde met 60 procent tot 1,3 miljard dollar. Het bedrijf moest bijna een half miljard afschrijven op gasactiviteiten in onder meer Australië en Trinidad en Tobago.

Shell besloot enkele jaren geleden fors te investeren in vloeibaar gas, onder meer in een gigantisch drijvende LNG fabriek voor de kust van Australië. Het platform ging begin dit jaar in bedrijf.

Maar doordat andere partijen, bijvoorbeeld Total, ook vol investeerden in vloeibaar gas is nu sprake van overaanbod. De dagprijs voor LNG is ongeveer drie keer zo laag als enkele jaren geleden.

Mede door de tegenspoed op de LNG-markt liep na een flink aantal kwartalen van verbetering het rendement op geïnvesteerd kapitaal van Shell weer iets terug. Ook de schuldratio verslechterde weer.