Bij iedere beurscrash trekken toezichthouders het verbod op short selling uit de kast. Mogelijk zou short selling koersdalingen versnellen en tot waarderingen leiden die geen afspiegeling zijn van de realiteit, zo luidt de theorie. Maar werkt een verbod in de praktijk?
Met de bioscoopfilm The Big Short, vernoemd naar het gelijknamige boek van Michael Lewis, kwam short sellen de huiskamer binnen bij veel Nederlanders. De film gaat over een hedgefondsmanager die wil speculeren op de neergang van de Amerikaanse huizenmarkt. Hij gaat short om te profiteren.
De film heeft niet geholpen om de zweem van mystiek rond short selling weg te nemen. Bij het short sellen worden aandelen vooraf verkocht om deze later tegen (hopelijk) lagere prijzen terug te kopen. De verkochte aandelen worden tijdelijk tegen betaling geleend van iemand die het aandeel reeds in zijn of haar bezit heeft. Het verschil tussen verkopen en terugkopen is de winst of het verlies dat de short seller maakt, en zo verdient deze belegger dus aan zakkende beurskoersen.
De film heeft niet geholpen om de zweem van mystiek rond short selling weg te nemen. Bij het short sellen worden aandelen vooraf verkocht om deze later tegen (hopelijk) lagere prijzen terug te kopen. De verkochte aandelen worden tijdelijk tegen betaling geleend van iemand die het aandeel reeds in zijn of haar bezit heeft. Het verschil tussen verkopen en terugkopen is de winst of het verlies dat de short seller maakt, en zo verdient deze belegger dus aan zakkende beurskoersen.
In tijden van crisis, zeker nu het om de gezondheid gaat van (veelal) kwetsbare groepen mensen, is er begrijpelijkerwijs weinig sympathie voor beleggers die proberen zo veel mogelijk te verdienen aan het leed van anderen. De Amerikaanse beurstopman Tom Farley (NYSE) zei drie jaar geleden al dat het principe vies voelt en noemde short selling zelfs ‘un-American’. Short sellen is met andere woorden weinig populair en zorgt in de ogen van velen, waaronder toezichthouders, voor onnodige onrust.
Nadelen short sellen
Short selling kan volgens de tegenstanders leiden tot grote(re) beweeglijkheid en dalingen van de beurskoersen. De ‘extra’ aandelen zorgen er volgens hen voor dat het aanbod aan aandelen stijgt en de koers dan daalt. Bedrijven kunnen bij bewegelijke en lagere koersen vervolgens minder makkelijk geld ophalen, daarbij zorgt het ook voor onzekerheid bij bedrijven over te nemen maatregelen.
Daarnaast gaat er ook een extra signaal uit van short-selling; een bedrijf dat veel short sellers aantrekt zal wel in problemen zijn, zo is de gedachte. In dat geval creëren short sellers een self-fulfilling prophecy omdat andere beleggers uit angst ook gaan verkopen en de koersen nog verder onder druk zetten.
Voordelen short sellen
Niet iedereen is echter voorstander van het verbieden van short selling. Zo menen tegenstanders van een verbod dat short sellen een legitieme manier is om het portefeuillerisico bij dalende koersen af te dekken. Daarbij zouden short sellers ook de prijsvorming en werking van financiële markten ten goede komen. Zo zorgen ze naar verluidt voor extra liquiditeit. En als de koersen van bedrijven te fors zijn opgelopen is short selling een manier om de extreme koersuitslagen te corrigeren.
Welke landen hebben nu een verbod afgekondigd?
De forse koersdalingen hebben er toe geleid dat beurstoezichthouders in België, Frankrijk, Griekenland en Spanje afgelopen week een verbod van een maand op short selling hebben ingesteld. Alleen Italië heeft aangekondigd het shorten zelfs voor 90 dagen te verbieden. De Nederlandse toezichthouder AFM wil momenteel nog niet aan dergelijke draconische maatregelen, waar in 2008 wel tot een dergelijke maatregel werd over gegaan.
De Britse toezichthouder FCA zal daarentegen geen verbod op het shorten van aandelen instellen. Sterker nog volgens de toezichthouder is er geen bewijs dat het short sellen heeft gezorgd voor versnelde koersdalingen.
Volgens de Britten is de mogelijkheid om short te gaan belangrijk voor alle beleggers omdat het zorgt het voor meer liquiditeit in de markt. Het roept de vraag op wat de waarde is van al deze maatregelen als toezichthouders het al niet eens kunnen worden
Maar werkt een verbod?
Er is het nodige academische onderzoek uitgevoerd naar de effecten van een verbod op short selling. Over het algemeen volgt hieruit dat een dergelijke maatregel geen daadwerkelijk positief effect heeft.
Zo concludeert een grootschalig onderzoek uit 2013, waarbij gekeken werd naar ruim 16 duizend aandelen in 30 landen rondom de short-sell verboden in 2008, zelfs dat het verbod geleid heeft tot een verstoring van de liquiditeit. Een verbod leidt tot een statistische significante stijging van de bied-laat spread en de Amihud-maatstaf. Laatst genoemde maatstaf maakt duidelijk hoe makkelijk aandelen verhandeld kunnen worden.
Het kalmeren van de financiële markten is wel relevant. De huidige turbulentie is uitermate ongunstig voor bedrijven die geld willen ophalen of beleggers die nu met pensioen gaan.
Een verbod op short selling lijkt hier echter niet echt aan bij te dragen. Om de beurzen te kalmeren zullen overheden en toezichthouders dan ook moeten uitwijken naar andere oplossingen.
Wie benieuwd is naar short selling op de Nederlandse beurs kan kijken op de website van de AFM of shortsell.nl