Aandeelhouders in KPN moeten meer geduld hebben. Dat was het advies van financieel directeur Jan Kees de Jager tijdens de vergadering met aandeelhouders vorig jaar na kritiek dat de onderneming er maar niet in slaagt economisch waarde te creëren.
De forse investeringen van een onderneming als KPN hebben nu eenmaal tijd nodig om zich uit te betalen in de vorm van extra kasstromen.
Helaas zijn ook in 2019 die hoge rendementen niet bereikt. Zo is de ROCE (return-on-capital-employed) slechts marginaal gestegen van 9,0 naar 9,2 procent. Deze ROCE is een essentiële maatstaf voor kapitaalintensieve ondernemingen als KPN.
Tijdens de virtuele aandeelhoudersvergadering in dit corona-jaar gaf de nieuwe financiële topman Chris Figee aan dat de ROCE langdurig verder zou groeien vooral dankzij de investeringen in glasfiber. Hij weigerde echterKPN’s ambitie concreet te maken.
KPN trekt die vaagheid op het gebied van kapitaalefficiëntie door in haar beloningsbeleid, waar wel de kasstromen de variabele beloning beïnvloeden, maar het benodigde kapitaal niet. Volgens de VEB is juist de verhouding tussen kasstromen en kapitaal bepalend in economische waardecreatie.
En kapitaal is fundamenteel bij KPN, want de onderneming moet voorlopig flink blijven investeren om ook in de toekomst relevante producten en diensten te kunnen leveren.
Aangezien KPN zich beperkt tot de Nederlandse markt, zijn slechts beperkte schaalvoordelen te behalen want de hoge investeringen moeten over een relatief klein aantal klanten worden verdeeld. Grote wereldwijde spelers kunnen hun schaalvoordelen gebruiken door een voordeliger pakket aan klanten te bieden en/of hogere marges te boeken. Ook zullen ze gemakkelijker financiering weten aan te trekken, waarmee ze sneller grote technologische stappen kunnen zetten en betere producten ontwikkelen.
Veel zorgen lijkt KPN zich niet te maken. Bestuursvoorzitter Joost Farwerck ziet de combinatie van een efficiënte bedrijfsvoering – lees kostenreductie - en meer hoogwaardige dienstverlening als de route voorwaarts.
Of het optimisme terecht is, moet blijken. KPN zal heel slim moeten opereren om te vermijden dat ze achter de feiten en trends blijft aanhollen, met te dure investeringen, te weinig innovatie, op een te kleine thuismarkt en beperkt door lasten die in het verleden zijn opgebouwd (legacy issues). Totdat rendementen een aantrekkelijk niveau bereiken, zullen ook beleggers niet warmlopen.