Effect vroeg de bestuursvoorzitters van drie beursgenoteerde bedrijven uit de maakindustrie hoe zij hun ondernemingen door deze crisis navigeren. Ruben Wegman van Nedap, Joep van Beurden van Kendrion en Bart Aangenendt van Hydratec vertellen over snel wegvallende omzet en orders, het grote belang van cash en kansen na de crisis.

Nedap had een heel sterke jaarstart. Hoewel de crisis in Azië in januari begon en Europa in maart in volle hevigheid raakte, groeide de omzet het eerste kwartaal nog met 9 procent op jaarbasis. De eerste effecten vallen eigenlijk mee, concludeert topman Wegman dan ook. “Wij hebben een paar jaar geleden onze productie uitbesteed. Een van onze acute zorgen was onze toeleveringsketen. Maar daarmee is het eigenlijk verrassend goed gegaan. Het ging soms met wat kunst en vliegwerk, maar we hebben de afgelopen weken alles kunnen uitleveren.”

Bruut
De onderneming uit Groenlo levert technologische oplossingen aan verschillende sectoren. Aan de detailhandel levert Nedap bijvoorbeeld beveiligingstechnologie. Dit is een sector die hard is geraakt. “In China en in Hongkong zagen we al eerder dat een aantal grote modeketens hun winkels dicht hadden gedaan. We zien het nu ook in bijvoorbeeld Frankrijk dat in een harde lockdown zit en waar een groot gedeelte van onze activiteiten zit. Daar worden projecten gewoon stilgezet, dat gaat vrij bruut.”

De uitzendsector is een ander voorbeeld. Nedap biedt online administratiediensten aan. “De omzet is gebaseerd op het aantal gedeclareerde uren. Het aantal uitzendkrachten neemt af en daarmee onze verdiensten.” Er zijn wel tegengestelde bewegingen, voegt Wegman toe. “In een aantal sectoren zagen we het aantal uitzendkrachten juist heel hard omhooggaan. Dat gebeurde met name in de supermarkten en de distributie. Op andere gebieden zoals het maken van vliegtuigmaaltijden zien we het aantal natuurlijk wel heel hard dalen.”

Hydratec Industries is een industrieel technologiebedrijf met activiteiten in industriële systemen voor agri en food en in de productie van kunststof onderdelen. In de eerste tak hebben bedrijven moeite om projecten af te ronden doordat wereldwijd veel grenzen dicht zijn. Voor de kunststoftak geldt dat de omzet uit de automobielsector terugloopt. “We hebben stevige marktposities. We zitten wel in de automobielindustrie, maar die had al een tijdje een probleem. De fabrieken liggen stil, maar die komen echt wel weer terug. Er zijn vast bedrijven die het niet gaan overleven, maar dat geldt niet voor ons”, aldus bestuursvoorzitter Aangenendt.

Autosector
Bij Kendrion is de automobielindustrie goed voor grofweg de helft van de omzet. Dat is ook het deel van de activiteiten waar de producent van elektrotechnische componenten de grootste klap krijgt, vertelt Joep van Beurden. “Aan de industriële kant valt het interessant genoeg mee. Sommige van die activiteiten lopen eigenlijk normaal door, dus dat is mooi voor ons.” De industriële tak is net uitgebreid door een overname in Duitsland. Kendrion ziet vooral grote kansen in de markt voor industriële robots. Kleine robots waarmee mensen veilig kunnen samenwerken, zijn sterk in opmars. De onderneming levert de magnetische remmen die nodig zijn om die robots te laten opereren.

Kaspositie cruciaal
Veel activiteiten lopen nog door en er komt dus omzet binnen. Toch is de cash, de kaspositie, voor alle drie de bestuurders cruciaal. Daarom schrapten de bedrijven afgelopen weken al het dividend. “We zetten maximaal in op behoud van cash. We doen alles wat we kunnen om ervoor te zorgen dat we zelfs in het meest slechte scenario niet in de liquiditeitsproblemen komen, want dit is een liquiditeitscrisis”, zegt Van Beurden. Daarbij maakt Kendrion waar het kan gebruik van de beschikbare overheidsregelingen. “Dan heb je het natuurlijk over arbeidstijdverkorting, die gebruiken we niet alleen voor de productie, maar ook voor verkoop, onderzoek, HR, finance, IT. Mensen zoals ik die daar niet voor in aanmerking komen, accepteren allemaal een vrijwillige salariskorting. Overal waar we belastingbetalingen mogen uitstellen, doen we dat meteen en we zitten natuurlijk als een bok op de haverkist voor wat betreft ons werkkapitaal.”

Dat geldt ook voor Nedap, zegt Wegman. “Het is natuurlijk een hele belangrijke beslissing geweest om het dividend niet uit te keren. Dat heeft ervoor gezorgd dat we veel vet op de botten hebben en het voorlopig kunnen uitzingen. We zijn heel druk bezig om aan zo veel mogelijk klanten te leveren, maar naast het realiseren van omzet hebben debiteuren onze aandacht. Als die opeens niet meer betalen, heeft dat namelijk een enorme impact op onze cash. Als we in een land opeens niet meer kunnen uitleveren, moeten we meteen met de voet op de rem bij toeleveranciers. Anders krijgen we allemaal voorraden van producten. Aan de ene kant geven we dus gas, aan de andere kant doen we dat met de voet op de rem. Dit is een soort balanceeract.”

Nedap heeft de financiële administratie de laatste jaren vernieuwd. Het is daardoor steevast een van de eerste bedrijven die na afloop van het kwartaal de cijfers rapporteert. Dat helpt het bedrijf in deze situatie, constateert Wegman. “Dat betekent dat we per dag de orders, omzet, debiteuren en de voorraden kunnen volgen. Laat ik het zo zeggen, ik ben blij dat dit gedoe dit jaar is gebeurd en niet een jaar geleden. We zijn er nu veel beter op voorbereid.”

De onzekerheid over de toekomst is ondertussen gigantisch. Om toch een gevoel te krijgen hoe het verder gaat na afloop van de lockdown, probeert Van Beurden van Kendrion zo veel mogelijk verschillende visies van experts te verzamelen. “De inzichten die je krijgt vanuit je klanten is namelijk nihil, want die weten ook niet hoe het gaat lopen. Ik probeer daarom zo veel mogelijk informatie van buiten te halen, zo veel mogelijk te luisteren naar specialisten die allemaal net weer een andere invalshoek hebben, om vervolgens toch een beetje gevoel te krijgen wat we ongeveer kunnen verwachten.”

China
Hij kijkt onder meer naar de ontwikkelingen in China. “Die liggen een paar maanden voor, want ze gaan nu weer open. In China worden grofweg twee miljoen personenauto’s per maand verkocht. Dat zakte in februari en maart naar ongeveer 15 procent daarvan, want als mensen thuis zitten kopen ze geen auto. De vraag is wanneer ze weer voldoende vertrouwen krijgen. Iedereen zit al een klein beetje te kijken hoe dit nu verder gaat.”

Nedap kijkt ook naar China, vertelt Wegman. “Wij kunnen live volgen hoeveel bezoekers terugkomen bij de winkels van onze klanten. Daar zien we in China en Hongkong dat die nu vrij snel weer terugkomen. Als dat een voorspellende waarde heeft voor hoe het straks in Europa gaat, dan kun je verwachten dat binnen een paar maanden de aantallen ook hier weer omhooggaan.”

Hij merkt dat bepaalde klanten dit moment aangrijpen om te investeren. “Er is een aantal retailers, zeker retailers die er goed voor staan, die zeggen ‘misschien is dit het moment om gas te geven en snel een aantal projecten door te voeren waardoor ik straks beter voor mijn klanten kan zorgen en ik een voorsprong heb’.” Nedap levert bijvoorbeeld systemen op basis van RFID-chips die in individuele producten worden gestopt. Het beheer van winkelvoorraden wordt daardoor effectiever. Hiermee kunnen winkelketens hun omnichannelstrategie optimaliseren. Die strategie draait erom dat ketens de fysieke winkels en de online verkoop maximaal combineren.

Onder klanten die toegangssystemen van Nedap gebruiken, zijn ook partijen die de crisis gebruiken voor investeringen. “We zien een aantal grote organisaties waar het aantal bezoekers, gasten, of medewerkers sterk is afgenomen. Die zien dit als een hele mooie gelegenheid om het controlesysteem te vernieuwen.”

Deglobalisering
Aangenendt van Hydratec Industries ziet voor de lange termijn onder meer kansen voor dochterbedrijf Helvoet. Dit levert in de zorg kunststofonderdelen die worden gebruikt voor zogenoemde point-of-care testen. Dit zijn snelle testen dichtbij de patiënt. “We zien steeds meer interesse van de grote medische bedrijven voor point-of-care diagnostics. Op de lange termijn betekent dat meer opdrachten, maar op korte termijn hebben we daar natuurlijk niet veel omzet uit.”

“Een crisis is de moeder van innovatie”, stelt Van Beurden van Kendrion. “Ik denk dat als we over vijf jaar terugkijken, dat we zullen zien dat dit een soort deglobalisering heeft veroorzaakt. Mensen realiseren zich nu dat hele lange toeleveringsketens op een bepaalde manier gevaarlijk zijn. Daarbij wordt China ook steeds duurder. Ik denk dus dat een heleboel productie zal terugkeren naar Europa en de VS.”

Dat zal ook leiden tot kansen voor de robotsystemen waar Kendrion cruciale onderdelen voor levert. “Daar ben ik 100 procent van overtuigd. Als iemand aan mij vraagt waar je in moet investeren, dan staat dit hoog op mijn lijstje.”

Zo ver is het echter nog niet, maakt hij duidelijk. “Het is iets om in de gaten te houden. Ik merk dat ik er wel over aan het nadenken ben, maar ik neem nog geen actie. Op dit moment is het belangrijkste om te zorgen dat we de controle houden en dat we elk dubbeltje drie keer omdraaien voordat we het uitgeven.”