De waarheid spreken behoort niet tot de klassieke deugden. Dat zijn: Prudentia (voorzichtigheid) Iustitia (rechtvaardigheid), Fortitudo (standvastigheid) en Temperantia (gematigdheid). Noch tot de latere christelijke deugden: Fides, (geloof), Spes (hoop) en Charitas (liefde). Want we zijn niet zo dol op Veritas.

Kleine kinderen spreken de waarheid, maar leren dat niet meer te doen. Met de waarheid moet je immers voorzichtig omspringen: "Wer die Wahrheit sagt, braucht ein verdammt snelles Pferd" weten onze oosterburen. En dat moet altijd gezadeld staan. Want, schreef Georg Lichtenberg: "Het is bijna onmogelijk de fakkel van de waarheid in het gedrang te dragen, zonder iemand de baard te schroeien."

Tot de beroepsgroepen die zich desondanks met de waarheid bezighouden, behoren de wetenschapper en de accountant.

Wetenschappers worden geacht om zonder eigen belang de waarheid te zoeken. Zoals het zich terugtrekken van Rabobank-directeur Barbara Baarsma en oud-CPB-directeur Coen Teulings uit Herstel.nl liet zien, verdraagt die puriteinse benadering zich slecht met een rol in de politiek.

Accountants worden geacht vast te stellen of een organisatie naar waarheid rapporteert. Zij vervullen die taak niet onbaatzuchtig en zijn beducht voor schade die zij zelf kunnen oplopen.

Zoals er onderzoeksgebieden bestaan die wetenschappers die nog carrière willen maken beter kunnen mijden, zo zijn er ook beursgenoteerde ondernemingen die accountants liever niet controleren. Inmiddels is dat aan de Amsterdamse beurs bij bijna 10 procent het geval.

Moeten we toch blijven proberen de waarheid te vinden? Kan het beleggend publiek aandelen aangeboden krijgen van bedrijven waarvan de cijfers niet zijn gecontroleerd? Of moeten we de moed opgeven en met Lichtenberg verzuchten: "Konden we onze kinderen maar zo opvoeden, dat alles wat duister is, volkomen onbegrijpelijk voor hen zou zijn!"

Dit is een column van Paul Frentrop, expert op het gebied van corporate governance.