Wat was hier aan de hand? Waren de Fransen te slim om voor deze goedkope truc te vallen? De oorzaak bleek eenvoudiger. De Franse programmeurs hadden de verzendkosten weliswaar verlaagd tot slechts één franc, maar niet helemaal gratis gemaakt. Je zou denken dat zo’n miniem verschil (van 15 eurocent) nauwelijks invloed zou hebben, maar het bleek de sleutel. Want toen verzending alsnog gratis werd, schoten ook de Franse bestellingen omhoog. Een mooi voorbeeld van hoe ons brein valt voor de verleiding van ‘GRATIS!’

Beleggingsplatforms maken inmiddels ook dankbaar gebruik van deze kronkel in onze hersens. Het ironisch genaamde ‘Robinhood’ bijvoorbeeld heeft miljoenen Amerikanen verleid om via zijn platform ‘gratis’ te beleggen. Wat is het addertje? Dat Robinhood die wervelwind aan beleggingsorders doorverkoopt aan beurshandelaren. Die zijn bereid daar fors voor te betalen, omdat hun tegenpartij – de veelal jonge gebruikers van Robinhood – meer geeft om de snelheid dan om de koers van hun transactie.

Je denkt misschien, dat kan toch niet legaal zijn? Geen gekke gedachte. Robinhood heeft in zijn korte bestaan al tientallen miljoenen aan boetes betaald. Misschien dat Daniel Gallagher dat voortaan kan voorkomen. Als hoofd juridische zaken was deze man vorig jaar met zijn salaris van 30 miljoen dollar Robinhoods bestbetaalde medewerker, hoewel hij pas halverwege het jaar in dienst trad. Daarvoor was hij nog te druk met zijn vorige baan: commissaris bij de Amerikaanse toezichthouder.

Zoals zo vaak is goedkoop dus duurkoop. Hoe duur? Alleen Robinhood is op de beurs al zo’n 40 miljard dollar waard. Waarde die wordt gecreëerd ten koste van de Robinhood-gebruikers. Het oude adagium ‘opbrengsten voor de financiële industrie zijn kosten voor de belegger’ blijft tenslotte gewoon gelden. Hoezeer ze ook hun best doen om dat met gratis gerommel te verbergen.

Dit is een column van Marius Kerdel en Jolmer Schukken, oprichters van Triple Partners en auteurs van De Beleggingsillusie.