Banken zijn terughoudend met het verhogen van spaarrentes. De rente op direct opvraagbare spaarrekeningen bedraagt bij de vier grootste banken ING, ABN Amro, Rabobank en SNS exact 0,25 procent.

Lange tijd hadden spaarders geen andere keuze dan die povere spaarrente maar te accepteren, maar inmiddels kunnen kortlopende staatsobligaties een serieus alternatief zijn voor een spaarrekening.

Staatsleningen als alternatief
Nederlandse staatsobligaties worden verhandeld op de financiële markten, en zijn in de woorden van het Agentschap van het ministerie van Financiën “een veilige belegging met een risicoarm profiel”.

In theorie is het (wanbetalings)risico op een Nederlandse obligatie ongeveer gelijk aan dat van een spaarrekening die onder het depositogarantiestelsel valt. In beide gevallen verstrekt de staat de onderliggende garantie. Het depositogarantiestelsel garandeert dat spaarders tot een bedrag van 100.000 euro per persoon per bank hun inleg terugkrijgen, mocht een bank failliet gaan.

Bij het selecteren van obligaties is de looptijd een cruciaal element. Spaargeld is elke dag opneembaar en het bedrag fluctueert niet. Obligaties worden aan het einde van de looptijd afgelost. Dus als de aflossingsdatum juli 2023 is, dan heeft de belegger binnen zes maanden zijn inleg plus de rente terug. Maar in de tussenliggende periode kan de prijs van een obligatie schommelen.

De kans op grote koersdalingen bij kortlopende obligaties is, vergeleken met bijna elke andere belegging, minimaal. Tenminste: als het gaat om een obligatie van een land met een stabiele economie.

De Nederlandse staat is zeer kredietwaardig. Dat betekent dat de korte marktrente de enige factor is die de koers beïnvloedt. Maar door de korte looptijd – de hoofdsom en laatste coupon worden op heel korte termijn uitgekeerd – is de rente-impact op de obligatiekoers zeer beperkt.

De rente van ruim 2 procent maakt een obligatie al snel de moeite waard. Langere looptijden dan drie maanden geven over het algemeen een hogere rente. De transactiekosten gaan hier natuurlijk nog wel vanaf.

Ook de belastingregels hebben nu een negatieve impact op het nettorendement van obligaties ten opzichte van spaargeld. Het is daarom vooral goed om de ontwikkelingen bij te houden; als de korte rente oploopt en de banken verder achterblijven, wordt een obligatie steeds aantrekkelijker.

Obligaties in de praktijk
De meeste brokers hebben een beperkt aanbod van staatsobligaties. Zo is het aan professionele beleggers voorbehouden om direct te participeren in de uitgifte van obligaties. Particuliere beleggers zijn dus actief in de markt voor papier dat al eerder is uitgegeven.

De afloopdatum van Nederlandse obligaties is in de regel op 15 juli of 15 januari. Om te variëren met looptijden is het ook mogelijk om naar obligaties uit andere eurolanden te kijken.

De tabel hiernaast geeft enkele voorbeelden van lopende obligaties. Bij online brokers als Lynx en Saxo zijn deze obligaties te vinden door het invullen van de ISIN-code. Discountbroker DeGiro heeft alleen de Nederlandse obligaties in het assortiment.

De grootbanken bieden de buitenlandse obligaties vaak niet aan. Ook het Nederlandse papier is niet altijd beschikbaar. Zo is bij ING van dit lijstje alleen de Nederlandse staatslening van 15 juli beschikbaar.

Bij het aankopen van de obligatie is het zogeheten effectief rendement de belangrijkste factor. Dit zijn alle toekomstige opbrengsten (coupons en hoofdsom) van de obligatie afgezet tegen de koers van vandaag.

Houd er rekening mee dat de Belastingdienst ervan uitgaat dat obligaties die op de peildatum (1 januari) in portefeuille zitten een rendement van 6,17 procent (voorlopig cijfer over 2023) opleveren en daar 32 procent belasting op heft. Dat is een netto belasting van 1,97 procent.

Aangezien de verwachte belasting op spaargeld netto nog geen 0,12 procent is, moet hier wel rekening mee worden gehouden. Daarbij is het niet aan te raden om binnen drie maanden rond de peildatum ‘fiscaal gemotiveerde transacties’ te doen. Het is niet verboden, maar het levert door de nieuwe belastingregels een beduidend hogere aanslag op dan sparen.

Overige alternatieven
Obligaties zijn een alternatief voor de spaarrekening, maar er zijn meerdere beleggingsproducten die beleggers een hogere rente bieden. Dit zijn bijvoorbeeld geldmarktfondsen of etf’s die beleggen in zeer kortlopende obligaties. Vanaf 2016 boekten deze fondsen steevast een negatief rendement van -0,2 tot -1 procent per jaar, maar sinds september vorig jaar is de lijn naar boven ingezet dankzij de oplopende rente.

Het voordeel van de geldmarktfondsen is dat in- en uitstappen vaak makkelijk en goedkoop is. Het nadeel is dat ze lopende kosten in rekening brengen die kunnen oplopen tot rond de 0,2 procent. Het NN Euro Liquidity fonds en de iShares € Ultrashort Bond ETF zijn voorbeelden hiervan.