Tot vorig jaar was er een flinke hausse op de beurs van technologie- en andere groeiaandelen. De beleggingscategorieën waarde en dividend bleven achter. Nu lijkt het tij iets te keren; de hogere rente raakt de waarde van toekomstige winsten hard. Kasstromen en uitkeringen zijn dan in trek bij beleggers. Het zorgde vanaf eind 2021 al voor een outperformance van indices die op dividend zijn gericht. 

Is het dan slim vooral te focussen op aandelen die een hoog dividend uitkeren? Zo gemakkelijk is het in de praktijk niet. Dividend moet houdbaar zijn, en de uitkeringen horen niet ten koste te gaan van interessante herinvesteringsmogelijkheden. Bedrijven moeten zich ook niet te diep in de schulden steken om uit te kunnen keren aan beleggers. Twee zaken om op te letten bij de selectie van dividendaandelen:  

1. Hoe duurzaam is het dividend? 
Het dividendrendement kan worden bepaald aan de hand van het dividend dat een bedrijf in de laatste 12 maanden heeft uitgekeerd. Vaker gebruiken beleggers de dividendprognose van analisten voor het lopende jaar. Deze taxaties zijn ook opgenomen in de kerncijfers, achterin Effect, waar het verwachte dividend over 2023 is afgezet tegen de koers om het dividendrendement te berekenen. 

Een probleem is dat een bedrijf een dividend kan verlagen, uitstellen, of zelfs schrappen. Bedrijven hechten aan een stabiel dividend, maar als de winst fors daalt, zal toch actie nodig zijn. Er zijn ondernemingen die dan investeringen schrappen of zelfs geld lenen om de uitkering op peil te houden, maar een duurzaam dividend- en bedrijfsmodel levert dat natuurlijk niet op. 

Een te hoog dividendrendement kan ook een valkuil zijn. Bij aandelen waarvan de koers fors daalt omdat het bedrijf slecht presteert, stijgt het dividendrendement automatisch. Het is dan maar de vraag of de uitkering wel houdbaar is, aangezien (contant) dividend wordt betaald uit de winst - of preciezer: uit de kas(stromen). Bij slechte resultaten komen die beide onder druk te staan. 

2. Hoe hoog is de payout-ratio?
Een belangrijke indicator voor een bestendig dividend is de payout-ratio. Dat is het deel van de nettowinst dat aan de aandeelhouders wordt uitgekeerd. Voor de meeste grote bedrijven ligt deze payout-ratio op 40 tot 60 procent, en dat wordt ook gezien als een gezonde grens. Als een te groot deel van de winst wordt uitbetaald, kan in de toekomst een dividendverlaging nodig zijn. Dat is zeker het geval wanneer meer dan 100 procent naar de aandeelhouders vloeit. Het uitkeringspercentage moet dus niet te hoog zijn – om die reden komen de aandelen met de hoogste payout-ratio soms niet in aanmerking voor een dividendindex. In de Stockscreener op de VEB-website is het ook mogelijk om aandelen hierop te filteren. 

Daarnaast is de verhouding tussen de vrije kasstroom en het dividend een indicator voor het vermogen van een bedrijf om uit te blijven keren. De vrije kasstroom laat beter dan de winst zien hoeveel geld er beschikbaar is voor aandeelhouders, omdat de investeringen worden afgetrokken van de winst, terwijl afschrijvingen en andere kosten waar geen kasgeld mee gemoeid is worden opgeteld. Beleggers kunnen zo zelf bedrijven zoeken die een goed en stabiel dividend betalen, bijvoorbeeld via de tool Stijlbeleggen op de VEB-website.  

Dividend-etf’s 
Voor veel mensen is het kiezen van een exchange traded fund (etf) een betere optie dan zelf individuele aandelen selecteren. 

Een dividend-etf heeft doorgaans een basis in een breed samengestelde wereldwijde of regionale index (de moederindex), die vervolgens wordt gefilterd op bepaalde criteria, waaronder natuurlijk dividendgerelateerde cijfers. Indexmandjes worden op regelmatige basis aangepast, door middel van een herweging. Op basis van de selectiecriteria wordt steeds bekeken welke bedrijven in aanmerking komen voor opname, en welke bedrijven niet meer. Hoe de selectie plaatsvindt, is cruciaal voor het (dividend)rendement en het risico van de etf. De VEB etf-portal (veb.net/etf-portal) biedt een ruime selectie aan dividend-etf’s binnen verschillende regio’s. Let wel op dat bepaalde sectoren oververtegenwoordigd kunnen zijn als het gaat om de grote dividendbetalers. Het overzicht hieronder beschrijft de dividend-indices in detail.   

Naam	ISIN	Kosten per jaar	Rendement 5jr*	Aantal posities	Index	Sectorverdeling top 3	Uitkeringsrendement	Fysiek	Uitkerend?	Fondsomvang	Basisvaluta
Verenigde Staten
SPDR S&P US Dividend Aristocrats ETF	IE00B6YX5D40	0,35%	9,07%	121	S&P High Yield Dividend Aristocrats Index	19% industrie, 17% consumptie (niet-cyclisch), 16% financials	2,25%	Ja	Ja	4784 miljoen	USD
Invesco S&P 500 High Dividend Low Volatility UCITS ETF	IE00BWTN6Y99	0,30%	5,05%	50	S&P 500 Low Volatility High Dividend Index	18% vastgoed, 18% nutsbedrijven, 14% consumptie (non-cyclisch)	3,85%	Ja	Ja	190 miljoen	USD
iShares MSCI USA Quality Dividend ESG UCITS ETF	IE00BKM4H312	0,35%	7,39%	81	MSCI USA High Dividend Yield ESG Reduced Carbon Target Select Index	31% technologie, 19% gezondheid, 16% industrie	2,20%	Ja	Ja	598 miljoen	USD
Opkomende markten
iShares EM Dividend UCITS ETF	IE00B652H904	0,65%	-3,55%	118	Dow Jones Emerging Markets Select Dividend Index	22% basismaterialen, 16% energie, 14% financials	8,24%	Ja	Ja	555 miljoen	USD
Eurozone
iShares EURO STOXX Select Dividend 30 UCITS ETF	DE0002635281	0,31%	-1,51%	31	EURO STOXX Select Dividend® 30 Index	41% financials, 12% nutsbedrijven, 11% autoindustrie	5,46%	Ja	Ja	539 miljoen	EUR
SPDR S&P Euro Dividend Aristocrats UCITS ETF	IE00B5M1WJ87	0,30%	2,41%	40	S&P Euro High Yield Dividend Aristocrats Index	28% basismaterialen, 22% industrie, 15% financials	3,35%	Ja	Ja	1231 miljoen	EUR
Amundi ETF MSCI EMU High Dividend UCITS ETF	FR0010717090	0,30%	4,74%	44	MSCI EMU High Dividend Yield Index	20% financials, 15% nutsbedrijven, 13% basismaterialen	nvt	Nee	Nee	227 miljoen	EUR
Wereldwijd
Vanguard FTSE All-World High Dividend Yield UCITS ETF USD Distributing	IE00B8GKDB10	0,29%	4,69%	1767	FTSE All-World High Dividend Yield Index	25% financials, 12% consumptie (non-cyclisch), 12% gezondheidszorg	3,70%	Ja	Ja	3350 miljoen	USD
SPDR® S&P Global Dividend Aristocrats UCITS ETF	IE00B9CQXS71	0,45%	1,42%	98	S&P Global Dividend Aristocrats Quality Income Index	26% financials, 16% vastgoed, 12% industrie	4,79%	Ja	Ja	1140 miljoen	USD
Ontwikkelde markten
iShares STOXX Global Select Dividend 100 UCITS ETF	DE000A0F5UH1	0,46%	4,50%	101	STOXX® Global Select Dividend 100 Index	24% financials, 14% industrie, 11% basismaterialen	5,30%	Ja	Ja	2052 miljoen	EUR

*op jaarbasis

Rendement en kosten 
Een belangrijk onderscheid bestaat tussen het gewogen gemiddelde dividendrendement van de onderliggende aandelen en het uitkeringsrendement van het fonds zelf. De twee kunnen verschillen. Het uitkeringsrendement, ook wel distributierendement, deelt de uitkeringen in de afgelopen twaalf maanden door de nettovermogenswaarde van de etf. Het resultaat zegt iets over de mate waarin de belegger daadwerkelijk inkomsten uit het fonds kon verwachten, al is dat op basis van resultaten uit het verleden. 

Een blik op de etf’s leert dat de uitkeringsrendementen flink uiteenlopen, vooral tussen de aandelen uit de verschillende regio’s. Europese en wereldwijde indices scoren duidelijk hoger dan die in de VS. Een verklaring zit in het feit dat Amerikaanse bedrijven veelal hoger gewaardeerd zijn dan hun Europese tegenhangers en een lagere payout-ratio hanteren. Bij aandelen uit opkomende landen is de koers-winstverhouding gemiddeld juist lager, waardoor het dividendrendement (bij een gelijke payout-ratio) hoger uitvalt. Ze brengen echter ook extra risico mee: zo liet de etf in opkomende markten over de afgelopen vijf jaar de slechtste resultaten zien. 

De kostenratio’s liggen zo tussen de 30 en 50 basispunten, behalve voor de emerging markets-etf die iets duurder is. Dat is duidelijk hoger dan bij etf’s die niet op een speciaal type aandelen zijn gericht. Verklaringen zijn dat het vermogen onder beheer doorgaans lager ligt waardoor er minder schaalvoordelen zijn, en dat er meer en uitgebreidere herwegingen nodig zijn dan bij etf’s die indices volgen die aandelen puur op basis van marktkapitalisatie wegen. 

10 dividend-indices

Dividendkampioenen zijn er in soorten en maten. Bij de invulling van de indices die zijn gericht op dividendbeleggen, is vrijwel altijd een factor toegepast die aandelen met een hoog uitkeringsrendement selecteert. Maar dat is vaak niet het enige criterium. We nemen de verschillende benchmarks die worden gebruikt voor de geselecteerde etf’s onder de loep, van indexbouwers S&P Dow Jones, MSCI, STOXX en FTSE.  S&P Dow Jones  Een bekende verzameling van dividend-aandelen is de Dividend Aristocrats van S&P Dow Jones. Oorspronkelijk werd deze ontwikkeld voor de S&P 500, maar er zijn inmiddels allerlei varianten. In de High Yield Dividend Aristocrats Index zitten de bedrijven uit de bredere S&P Composite 1500 die minstens twintig jaar achtereen het dividend hebben verhoogd. De aandelen moeten ook een marktkapitalisatie van minimaal 2 miljard dollar hebben.   S&P Dividend Artistocrat-indices zijn ook voor andere regio’s gecreëerd. Zo bevat de S&P Global Dividend Aristocrats Quality Income Index de bedrijven uit de wereldwijde Global Broad Market Index met aandelen uit 25 ontwikkelde en 24 opkomende markten, die ten minste tien jaar lang hun dividend hebben gehandhaafd. Daarnaast is een kwaliteitsfactor toegepast; het rendement op eigen vermogen en de operationele cashflow moeten positief zijn.   Om in aanmerking te komen voor de S&P Euro High Yield Dividend Aristocrats Index moeten bedrijven eveneens een stabiel of groeiend dividend-trackrecord van tien jaar kunnen overleggen. De 40 aandelen met het hoogste dividendrendement uit de S&P Europe Broad Market Index worden vervolgens in de index opgenomen. Componenten mogen geen dividendrendement hebben van meer dan 10 procent.   De S&P 500 Low Volatility High Dividend Index combineert hoog dividend met lage beweeglijkheid. Eerst worden de 75 aandelen met het hoogste dividendrendement uit de S&P 500 geselecteerd. Daarna worden die gerangschikt op de volatiliteit over het afgelopen jaar: de 50 aandelen met de laagste volatiliteit vormen de index. Het zorgt ervoor dat aandelen met veel pieken en dalen buiten de selectie blijven.  Voor de Emerging Markets Select Dividend Index vist S&P Dow Jones in de Emerging BMI, een brede index van opkomende markten. Voor de dividend-index dient de marktkapitalisatie van de bedrijven ten minste 250 miljoen dollar te zijn. Daarnaast moeten zij de afgelopen drie jaar een uitkering hebben gedaan. De aandelen worden daarna gewogen op basis van het verwachte dividendrendement. Het levert een selectie op met een opvallend hoog uitkeringsrendement.  MSCI   De MSCI USA High Dividend Yield ESG Reduced Carbon Target Select Index geeft een hogere weging aan aandelen binnen de MSCI USA met een hoog dividendrendement. Daarnaast is er een filter op ESG (ecologische, sociale en governance)-factoren en moeten bedrijven goed genoeg scoren op de kwaliteitscriteria rendement op eigen vermogen, schuldgraad en stabiliteit van de winst. Bovendien mag een aandeel niet in de bovenste 5 procent zitten wat betreft de payout-ratio binnen de eigen sector. Dat moet de duurzaamheid van het dividend waarborgen. De aanvullende eisen zorgen wel voor een relatief laag uitkeringsrendement.  MSCI heeft ook een EMU High Dividend Yield Index, waarin aandelen zijn opgenomen uit de ontwikkelde markten in het eurogebied. Ook hier is een kwaliteits- screening toegepast, evenals een check op houdbaarheid van het dividend. Bovendien worden de aandelen uitgesloten die in de onderste 5 procent zitten wat betreft de koersontwikkeling over het afgelopen jaar. De bedrijven die overblijven, worden langs de dividendmeetlat gelegd. Het rendement moet minimaal 1,3 keer dat van de moederindex bedragen. Daarna krijgen de aandelen een weging op basis van marktkapitalisatie.   STOXX   Voor de EURO STOXX Select Dividend 30 Index worden de dertig aandelen met het hoogste dividendrendement geselecteerd uit de Euro Stoxx, waarin elf eurolanden zijn vertegenwoordigd. De bedrijven moeten ook in minimaal vier van de voorgaande vijf jaar dividend hebben betaald, en de payout-ratio mag niet boven de 60 procent liggen.   De STOXX Global Select Dividend 100 Index is een combinatie van de aandelen in de STOXX Europe Select Dividend 30, STOXX North America Select Dividend 40 en de STOXX Asia/Pacific Select Dividend 30. In die drie indices is het hoogste dividendrendement de leidende selectiefactor, waardoor deze overkoepelende index een relatief hoog uitkeringsrendement kent.   FTSE  In de FTSE All-World High Dividend Yield Index zitten de aandelen met een verwacht dividendrendement dat in de bovenste helft zit van de zeer brede FTSE All-World, een index waarin large- en midcap-bedrijven van zowel ontwikkelde als opkomende markten zijn vertegenwoordigd die ruim 95 procent van de wereldwijde aandelenmarktkapitalisatie bestrijken. De bedrijven worden daarna gewogen op basis van de free float (vrij verhandelbare aandelen). Door de grootte van de moederindex bevat deze index veel meer aandelen dan de andere indices.