Het wordt een bijzonder jaar. Als VEB tikken we de 100 jaar aan. Het is een gelegenheid die we samen met u willen benutten om stil te staan bij de verworvenheden van een eeuw beleggen en de uitdagingen die er nog altijd zijn. Verleden en toekomst liggen wat dat betreft zonder meer in elkaars verlengde, met het heden als balans.
Ter voorbereiding op ons jubileum zijn we in de geschiedenis van de VEB gedoken, die begon op een lichtbewolkte zaterdagochtend in Den Haag in 1924. Veel is veranderd, maar op hoofdlijnen spelen doorlopend dezelfde onderwerpen. Het goed functioneren van kapitaalmarkten is de kurk waarop we als relatief klein land economisch voortvarend zijn blijven drijven, ondanks gure geopolitieke tegenwind en toegenomen internationale concurrentie. De kapitaalmarkten hebben ons enorme bloei en welvaart gegeven. Onze pensioenpremies en particuliere investeringen hebben tot economische groei, banen en rendement geleid.
Regelmatig stonden de kapitaalmarkten in de politieke schijnwerpers, waarbij het helaas meestal ging om het intensiveren van belasting op vermogens om gaten in de begroting af te dichten. Voor de VEB staat buiten kijf dat het functioneren van kapitaalmarkten veel meer is dan een (her)verdelingsvraagstuk. Van beleggers mag je natuurlijk een evenredige bijdrage aan de publieke kas verwachten, maar zodra het belasten van vermogen excessief wordt, komt dit op termijn als een boemerang terug, in de vorm van economische neergang, werkloosheid en hogere risicopremies.
Essentieel ingrediënt
Onze toekomstige routekaart zal niet minder uitdagend zijn. Economisch is de EU een belangrijke speler, naast de VS en China. Maar op beleggingsgebied zijn de verschillen groot. De beleggingscultuur in de VS is jaloersmakend. Particulieren beleggen meer en bedrijven doen veel vaker een beroep op kapitaalmarkten. Nederland is in Europa een positieve uitzondering, maar Europeanen sparen en laten het investeren aan banken over. Europa is veel te gefragmenteerd en risicoschuw om financieel echt te kunnen concurreren met de VS. Daarin moet verandering komen, gegeven de gigantische uitdagingen waarvoor de energietransitie ons stelt. Diverse (geo)politieke spanningen maken die uitdaging enkel groter.
Juist in die omgeving is een zacht zoemende machine van een goed functionerende kapitaalmarkt gewenst. Het is de voedingsbodem om nieuwe ondernemingen van start- en groeikapitaal te voorzien. Om bestaande en nieuwe bedrijven de hoognodige extra financiële middelen te bieden om de energietransitie versneld door te voeren. En om überhaupt financiële continuïteit te bieden aan het bedrijfsleven, dat bijdraagt aan onze relatief sterke economie, werkgelegenheid en belastinginkomsten.
Dit alles is geen risicovrij traject. Een betrouwbaar overheidsbeleid is een belangrijke randvoorwaarde. Hoe recent met de box-3 heffing, de fiscale behandeling van vastgoed, de bankenbelasting en het belasten van inkoop van eigen aandelen politiek is omgegaan, toont met name de angst voor populistische hoon. In Nederland wil op een of andere manier niemand ervan beticht worden het voor het sparende en beleggende deel van het land op te nemen. Tegelijkertijd staat de zelfredzaamheid van burgers wel hoog op de agenda. Er zit grote spanning tussen beide realiteiten. Een goed functionerende kapitaalmarkt is een essentieel ingrediënt voor een gezonde economie. Het maakt de taart enkel groter, waarvan we met z’n allen kunnen eten.
Er zijn dus wel degelijk zorgen. We hebben als Nederland de neiging op historische lauweren te rusten. Welvaart is helaas geen gegeven, maar vergt dagelijkse inzet. Wij zijn er klaar voor. Ik wens u een gezond en financieel succesvol jubileumjaar 2024 toe!