Grégoire Poux-Guillaume heeft haast. Onder zijn leiding is het concern bezig met een grote besparingsronde, investeert het in nieuwe fabrieken en moet de bezettingsgraad van bestaande productielocaties worden opgekrikt. Maar deze ‘self help’ acties - zoals hij de interne verbouwing typeert - mag niet meer ten koste gaan van AkzoNobels marktpositie. De blik moet tegelijkertijd gericht zijn op het veroveren van meer marktaandeel, klantenbinding en concurrentiekracht. Iets waar AkzoNobel in het recente verleden te vaak mee worstelde. 

Tijdens de onlangs gehouden aandeelhoudersvergadering (ava) op zijn hoofdkantoor aan de Amsterdamse Zuidas maakte de Franse topman duidelijk wat zijn prioriteiten zijn. Op vragen van aandeelhouders zei hij zonder omwegen ‘eerst te willen deleveragen (schulden terugbrengen, red.) én de operaties te willen verbeteren’. Een grotere overname staat niet op zijn lijst. ‘Alle discussies over grotere overnames zijn op dit moment marginale discussies’, aldus Poux-Guillaume tijdens de jaarlijkse bijeenkomst.  

Onder analisten en in financiële media gonst het van de geruchten dat AkzoNobel aast op het coatingonderdeel van het Duitse conglomeraat BASF. Geschat prijskaartje: zes miljard euro. AkzoNobel zelf heeft een beurswaarde van circa negen miljard euro. Inclusief de nettoschuld van vier miljard euro betekent dat een ondernemingswaarde van ruim 13 miljard euro. Voor het Nederlandse concern zou het een grote stap zijn. Niet alleen de financiering is gezien de momenteel toch al hoge schuldratio - bijna drie keer het bedrijfsresultaat, dat moet eind 2025 twee zijn - een lastige puzzel. Ook het integreren van een omvangrijk nieuw onderdeel binnen het AkzoNobel-huis is een flinke opgave. 

Niet statisch
Kleinere deals zijn wel mogelijk. De topman benadrukte dat AkzoNobel overal een nummer 1 of 2 positie moet hebben. Of op zijn minst uitzicht hebben daarnaartoe te kunnen doorstoten. ‘Als we dat nog niet hebben, gaan we kijken of we er kunnen komen. En dat kan betekenen dat we iets overnemen of juist iets verkopen’, aldus de topman. ‘Er is geen enkele reden waarom onze activiteitenportefeuille statisch zou moeten zijn.’ Nog een oneliner van de Fransman: liever marktleider in een beperkt aantal segmenten dan een gemiddelde speler in meerdere activiteiten.

De wereldwijde verf- en coatingindustrie is sterk versnipperd met relatief veel kleinere spelers. Op het wereldtoneel is AkzoNobel na de Amerikanen van PPG en Sherwin Williams naar omzet gemeten de nummer drie. Het is een volwassen sector met scherpe concurrentie en afzetmarkten die maar beperkt groeien. Over voldoende schaalgrootte beschikt AkzoNobel lang niet overal. Dit alles maakt het bedrijf kwetsbaar. 

Een onderdeel dat sowieso geen vuist kan maken, zijn de verfactiviteiten in Zuid-Azië. Daarvoor bekijkt het bedrijf sinds oktober vorig jaar de strategische opties. Hoewel het een geografisch uitgestrekt gebied is en AkzoNobel hier naar eigen zeggen ‘een zeer winstgevende positie heeft met een premium product’, is het met een marktaandeel van ongeveer 5 procent te marginaal. Als daarvoor een koper wordt gevonden, komt er wat meer ruimte voor balansversterking, organische groei of overnames.

Kapitaal verschuiven 
Duidelijk is dat AkzoNobel een versnelling hoger wil. In het meest recente jaarverslag heeft het concern ten opzichte van eerdere jaren een vierde ‘strategische pilaar’ toegevoegd: “actief portefeuillebeheer”. Met die zakelijke term bedoelt Poux-Guillaume vooral dat hij meer kapitaal wil verschuiven naar de aantrekkelijkere coatingtak, het grootste en meest rendabele onderdeel van AkzoNobel. 

Vorig jaar trok het bedrijf al aanzienlijk meer geld uit - 200 miljoen euro - om fabrieken uit te breiden en te moderniseren. Het afgelopen decennium lagen die investeringen nooit eerder zo hoog. Het ging bijvoorbeeld om een uitbreiding van de poedercoatingfabriek in het Italiaanse Como en er verrees een nieuwe productielocatie voor autolakken in Suzhou (China). De komende twee jaren blijven de kapitaaluitgaven op een relatief hoog niveau, zo bevestigde financieel directeur Maarten de Vries tijdens de ava.

De verkoop van coatings en lakken voor schepen, vliegtuigen en olieplatformen is goed voor 60 procent van de groepsomzet en meer dan 62 procent van het operationele resultaat (ebit, de winst voor rente en belastingen). Het is een lucratievere business dan het andere bedrijfsonderdeel dat decoratieve verven maakt, bekend van merken als Sikkens, Flexa en Dulux.

Beter rendement
AkzoNobel wil de coatingdivisie laten groeien zonder de kapitaalsintensiteit op te drijven. In die opzet slaagde het concern de afgelopen jaren aardig. Beetje bij beetje wist het uit zijn fabrieken, machines en voorraden meer omzet te halen. Tegelijkertijd neemt de winstgevendheid - gemeten als het aangepaste operationele resultaat - ook toe.

Deze beide factoren - de marge (verhouding winst/omzet) en productiviteit (verhouding omzet/geïnvesteerd kapitaal) - bewegen de goede richting op en die lijn moet worden doorgetrokken. Samen bepalen ze uiteindelijk het rendement op het geïnvesteerde kapitaal (ROI). Dat rendement van het coatingonderdeel ligt met 19,5 procent inmiddels op een meerjarig record (zie grafiek), zo blijkt uit een analyse van de VEB.

Coatings ontleed: hoger rendement door stijgende winstmarges én verbeterde productiviteit

Bron: AkzoNobel jaarverslagen. Bewerking en berekeningen VEB. Linker-as toont het rendement op geïnvesteerde middelen (ROI) in procenten. Rechter-as toont de omloopsnelheid (omzet/geïnvesteerd vermogen).

Met coatings en lakken heeft AkzoNobel een sterkere marktpositie dan met zijn verven voor de huis-tuin-en keukenklusser en het professionelere segment. Het product is meer onderscheidend, voor klanten zijn de coatings essentieel en bovendien slechts een relatief kleine kostenpost, en overstappen naar een andere leverancier brengt onzekerheid met zich mee. Dergelijke concurrentievoordelen maken dat het rendement op geïnvesteerd kapitaal van het coatingonderdeel veel hoger ligt dan van de verftak (vorig jaar 12,8 procent).

Geloofwaardigheid
Eind 2023 kwam Poux-Guillaume met een blauwdruk om intern de boel flink op te schudden. In 2027 moet AkzoNobel met minder fabrieken toekunnen en een strakker productieproces hebben (modernisering en automatisering) dat veel efficiënter is. Volgens de topman zijn efficiency-voordelen van 250 miljoen euro te behalen. De bezettingsgraad van sommige fabrieken was tot voor kort slechts 55 procent en dat moet boven de 70 procent komen te liggen. Ook vond hij dat er te weinig standaardisatie was bij de inkoop. Verder is het sluiten van niet-rendabele fabrieken - vorig jaar zes locaties - in volle gang én zit het bedrijf midden in een ontslagoperatie die moet leiden tot een reductie van tweeduizend banen, ruim vijf procent van het personeelsbestand, vooral onder wat het bedrijf noemt de ‘higher job grades’ in Europa. 

De plannen klinken logisch en de eerste resultaten zijn er. Maar Poux-Guillaume weet dat AkzoNobel in het verleden veel beloften heeft gedaan en te weinig heeft geleverd. Met die krasjes moet hij afrekenen wil AkzoNobel zijn geloofwaardigheid terugwinnen.