Wie de jaarverslagen van TKH over 2023 en 2024 naast elkaar legt, ziet een opmerkelijke verschuiving. Waar het concern eerder streefde naar een omzetbijdrage van minimaal 15 procent uit recent gelanceerde producten, ligt die lat in het jaarverslag van 2024 ineens op 10 procent. 

Onder ‘innovatieomzet’ verstaat TKH alle producten die in de afgelopen twee jaar op de markt zijn gebracht – een graadmeter om te laten zien of nieuwe vindingen zich ook daadwerkelijk vertalen in klinkende euro’s.

Een duidelijke toelichting op de verlaging van het innovatiedoel ontbreekt. Pas op pagina 122 van het jaarverslag volgt iets wat in de buurt komt van een verklaring: het lagere percentage zou “de huidige positie van TKH in de transformatie naar een technologiebedrijf” weerspiegelen. Waarom een technologiebedrijf minder innovatie zou nastreven, blijft voor aandeelhouders gissen.

Mogelijk anticipeert TKH hiermee op een strategiewijziging die het in september zal ontvouwen tijdens een Capital Markets Day (CMD, zie kader). Onder het motto ‘focus en optimalisatie’ verschuift de aandacht van het management van het breed uitrollen van nieuwe initiatieven naar het verdiepen en opschalen van technologieën die zich al (commercieel) hebben bewezen.

Innovaties van TKH komen minder vaak tot commerciële bloei

Bron: Jaarverslagen TKH Group, analyse VEB. Bedragen in miljoenen euro. Innovatieomzet steeds kleiner deel van totale omzet

Stijgende R&D-kosten
Wie uitzoomt, ziet een duidelijke trend: de innovatieomzet van TKH is de afgelopen tien jaar nauwelijks gegroeid, terwijl de investeringen in R&D juist fors zijn opgeschroefd.

Innovatie kost nu eenmaal mensen en middelen. Bij TKH werken dagelijks zo’n 750 medewerkers aan de ontwikkeling van nieuwe producten en technologieën. Dat is geen kleinigheid: in 2024 gaf het concern liefst 81 miljoen euro uit aan onderzoek en ontwikkeling – een bedrag dat al jaren oploopt (zie grafiek onder).

Innovatie slurpt budget, maar levert minder op

Bron: Jaarverslagen TKH Group, analyse VEB. Bedragen in miljoenen euro.

Verhoogd risico op overwaardering
Een deel van die R&D-uitgaven duikt overigens niet op als kostenpost in de winst-en-verliesrekening. Meer dan de helft wordt geactiveerd en op de balans gezet als ‘ontwikkelingskosten’. Inmiddels heeft TKH voor zo’n 143 miljoen euro aan geactiveerde R&D op de balans staan.

Op deze post wordt jaarlijks afgeschreven, maar het blijft niet bij een standaardritme. TKH moet minstens één keer per jaar ook beoordelen of extra afboekingen nodig zijn – bijvoorbeeld als een nieuw product minder winstgevend blijkt dan gehoopt.

Hoeveel van de R&D-uitgaven TKH op de balans mag zetten, is al jaren een belangrijk aandachtspunt voor accountant EY. Deze inschatting van het management geldt als een ‘key audit matter’ in de controle. Sinds het jaarverslag over 2023 waarschuwt EY zelfs voor “een verhoogd risico op overwaardering” van deze post.

Toch doet TKH nauwelijks aanvullende afboekingen op de geactiveerde R&D, ondanks de zichtbaar afnemende rentabiliteit. Volgens de eigen modellen wegen de verwachte baten nog altijd op tegen de kosten. Maar de spanning tussen stijgende R&D-uitgaven en tanende innovatieopbrengst is niet langer te maskeren met rekenmodellen alleen.