Oracle had nooit kunnen worden opgericht als IBM het belang zou hebben ingezien van een eigen uitvinding: een nieuwe methode om grote hoeveelheden gegevens digitaal op te slaan in een database en makkelijk doorzoekbaar te maken. De computergigant had zelf weinig interesse in dat systeem, omdat het een uiterst winstgevend product had dat met een oudere technologie werkte. Ellison en zijn twee medeoprichters besluiten een bedrijf op te richten dat de nieuwe databasetechniek wel aan de man zal brengen.

Daarmee hebben ze meteen beet: de eerste klant is de Central Intelligence Agency, de Amerikaanse inlichtingendienst. Andere klanten volgen snel, waarbij Oracle een zeer effectief bedrijfsmodel optuigt. Het ontwikkelt en levert softwarepakketten, samen met ontwikkelaars die de software integreren binnen een bedrijf. Dat proces kan maanden of zelfs jaren duren. Door deze hoge overstapkosten blijven klanten vrijwel altijd hangen. De databases worden zo snel de standaard bij banken, ziekenhuizen en luchtvaartmaatschappijen. 

In de jaren na de beursgang in 1986 komt Oracle in de financiële problemen en krijgt het te maken met rechtszaken wegens het overdrijven van de omzetcijfers. Het bedrijf komt erbovenop, en Oracle besluit zijn producten nog agressiever aan de man te brengen, vooral door het affakkelen van het aanbod van concurrerende softwarebedrijven. Ellison komt bekend te staan als arrogant en uiterst gedreven. “Het verschil tussen God en Larry Ellison? God denkt niet dat hij Larry Ellison is”, staat eind jaren 90 in grote letters op de kaft van een biografie over de toenmalige ceo.

Marketingtruc
Voor een groot deel van zijn omzet geldt Oracle als een soort digitale aannemer: het bedrijf tekent contracten met grote bedrijven om de digitale huishouding op te zetten of te verbouwen, en levert die diensten in de jaren erna. Daarbij heeft het dus ook altijd een groot orderboek met opdrachten die het nog moet afronden, momenteel goed voor 138 miljard dollar. 

Het duurt lang voordat Oracle zijn activiteiten uitbreidt naar het leveren van clouddiensten. Die sector, waarbij bedrijven hun gegevens kunnen opslaan en benaderen op servers die zij niet zelf beheren, wordt aanvankelijk totaal gedomineerd door Amazon, dat vanaf 2006 met Amazon Web Services een goudmijn in handen blijkt te hebben. Microsoft volgt niet veel later met zijn Azure-clouddienst. De serieuze pogingen van Oracle volgen pas in 2016, nadat Ellison de cloud jarenlang wegzette als niet veel meer dan een marketingtrucje.

Rekencapaciteit
In 2014 vertrekt Ellison als ceo, een rol waarin hij wordt opgevolgd door Safra Catz. Als hoofd technologische zaken (cto) en chairman maakt de oprichter nog wel altijd zijn opwachting in de analistencalls bij cijferpresentaties. Daarbij valt op hoezeer het aan Catz is om de details te doen, terwijl Ellison zich vooral bezighoudt met zichzelf op de borst kloppen. “Oracle zal nummer één zijn in cloud databases. Oracle zal nummer één zijn in cloudapplicaties. En Oracle zal nummer één zijn in het bouwen en uitbaten van datacenters voor cloudtoepassingen”, begon hij in juni zijn verklaring (Oracles boekjaar eindigt in mei). “Het grootste deel van ‘s werelds meest waardevolle informatie is opgeslagen in een database van Oracle.”

De afgelopen jaren is de markt voor clouddiensten veranderd. Was het eerst vooral een manier om opslag en webhosting efficiënter te kunnen doen, en daarbij sneller te kunnen opschalen, de groei van de sector zit sinds de opkomst van kunstmatige intelligentie vooral in het bieden van rekencapaciteit die nodig is om de AI-modellen zoals die van Anthropic, xAI en OpenAI te ontwikkelen.

Astronomisch
Oracles snelstgroeiende onderdeel heet Infrastructure as a Service (IaaS), waarmee het belooft bedrijven hun zorgen voor datacenter-infrastructuur uit handen te nemen. Met dank aan de hoge vraag naar servers die AI-berekeningen kunnen doen, groeide dat onderdeel volgens de recentste cijfers naar een omzet van 2,7 miljard dollar, een stijging van 51 procent vergeleken met een jaar eerder. Het andere deel van de clouddiensten die Oracle biedt heet Software as a Service (SaaS). Dat is het meer traditionele onderdeel waarbij klanten abonnementen afsluiten op softwarepakketten die Oracle aanbiedt. Daar ligt de groei lager, maar vanaf een grotere basis: 10 procent ten opzichte van een jaar eerder, naar 3,6 miljard dollar.

De groei moet de komende jaren razendsnel toenemen. Fitch-analist Jordan Chalfin schreef onlangs in een rapport dat hij verwacht dat de omzet van het IaaS-onderdeel de komende drie jaar met zo’n 75 procent per jaar zal groeien. 

De vraag is vooralsnog schier oneindig, zo blijkt de afgelopen paar kwartalen uit de cijferpresentaties van de grote clouddienstverleners. “We kregen laatst een order waarbij een klant simpelweg alle capaciteit vroeg die we maar konden bieden”, vertelde Ellison bijvoorbeeld bij de presentatie van de jongste kwartaalcijfers. “We hebben nog nooit zo’n order gehad. De vraag is astronomisch groot. Ik weet gewoon niet hoe ik het kan beschrijven, ik heb nog nooit iets gezien dat hier ook maar een beetje op lijkt.” 

Met een marktwaarde van ruim 650 miljard dollar (565 miljard euro) behoort Oracle inmiddels tot de vijftien grootste Amerikaanse beursbedrijven. De verwachte koers-winstverhouding van 39 ligt hoger dan bij concurrenten als Amazon en Meta. Waar Oracle voorheen als achterblijver werd gezien, schuift het nu op als serieuze uitdager met miljardencontracten. Het aandeel is op de beurs dit jaar al met ruim 40 procent gestegen; dat maakt het een van de beste presterende aandelen in de softwaresector.

Waardeverlies
Om de vraag het hoofd te bieden, doet Oracle enorme investeringen. In het boekjaar 2024 waren de bestedingen aan kapitaalgoederen goed voor 6,9 miljard dollar. In 2025, het boekjaar dat het bedrijf afgelopen lente afrondde, ging het om 21,1 miljard, terwijl het bedrijf halverwege het boekjaar nog verwachtte op zo’n 16 miljard dollar uit te komen. Voor het nu lopende boekjaar spiegelt Oracle-ceo Safra Catz 25 miljard dollar voor. De consensus onder analisten die het bedrijf volgen is dat dit zal groeien naar 32 miljard dollar per jaar in 2028. Daarmee zijn de investeringen goed voor meer dan 40 procent van de omzet die het bedrijf op jaarbasis haalt. 

De bestedingen, vooral aan de peperdure chips die nodig zijn om snel en efficiënt berekeningen te kunnen doen voor het ontwikkelen van AI-modellen, lopen niet direct de winst-en-verliesrekening in. Wel komen ze daar uiteindelijk terecht in de vorm van afschrijvingen. Omdat de chips snel veel van hun waarde verliezen, is ook al wel te zien dat deze kosten oplopen, met zo’n 25 procent per jaar in de afgelopen twee jaar.

Geld verdienen voor dergelijke investeringen lijkt voor Oracle niet het probleem te zijn. Het betekent wel dat het concern minder geld uitgeeft aan wat het eerder als een van zijn grootste prioriteiten zag: het inkopen van zijn eigen aandelen. Ceo Safra omschreef het beleid dat Oracle voert in 2023 als volgt: “aandeel voor aandeel van de beurs verdwijnen”. Daar heeft het bedrijf jaar in, jaar uit miljarden aan besteed, wat er vooral voor zorgde dat het belang van oprichter Ellison, die geen aandelen verkocht, gestaag groter is geworden. Inmiddels bezit hij 41 procent van het bedrijf, waar dat in 2014 nog slechts 25 procent was. 

Smeken om chips
Met de uitbreidingen was het de afgelopen jaren vooral de uitdaging om aan voldoende geschikte chips te komen. In 2023 dineerde de Oracle-oprichter met Nvidia-ceo Jensen Huang en Tesla-topman en vriend Elon Musk. “Elon en ik smeekten, dat is denk ik de beste manier om het te beschrijven, om videokaarten, terwijl we een uur lang sushi aten met Jensen.” Waar Amazon, Microsoft en Meta bezig zijn met het ontwikkelen van hun eigen chips om te gebruiken in hun AI-servers, heeft Oracle niet de omvang om daar miljarden in te investeren. Dat maakt dat het bedrijf voorlopig afhankelijk blijft van Nvidia. Wel lijkt het erop dat de grootste chiptekorten inmiddels achter de rug zijn. 

Er zijn ook andere beperkingen. Zo is er het energiegebruik van de datacenters. In juli kondigde Oracle een contract aan om vanaf 2028 voor 30 miljard dollar aan cloudomzet per jaar te gaan leveren aan een niet nader genoemde klant. De miljardendeal vertegenwoordigt een vermogen van 4,5 gigawatt – genoeg om bij continu gebruik het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van vier miljoen Amerikaanse huishoudens te dekken. Oracle kondigde deze zomer bijvoorbeeld ook aan 1 miljard dollar te steken in een nieuw datacenter in Amsterdam.

Oracle is een belangrijke leverancier van rekenkracht voor xAI, het kunstmatige intelligentie-vehikel van Elon Musk. De twee bedrijven werden in elkaars armen gedreven doordat de andere grote AI-ontwikkelaars al bestaande relaties hebben met andere clouddienstverleners: OpenAI met Microsofts Azure en Anthropic met Amazon. De andere twee grote AI-modellen, die van Meta en van Google, draaien op hun eigen servers. Ook Nvidia, de maker van de populairste chips voor het doen van AI-berekeningen, ontwikkelt zijn eigen kunstmatige intelligentie-toepassingen voornamelijk via de servers van Oracle. 

Stargate
Tegelijkertijd kondigde Oracle eerder dit jaar aan, samen met OpenAI en Softbank datacenters te gaan bouwen in de Verenigde Staten, zodat OpenAI zijn ChatGPT-systeem daarop kan trainen en uitbaten. Dat werd vanuit het Witte Huis met veel bombarie aangekondigd als een megaproject met een waarde van 100 miljard dollar, maar van dit Stargate is nog maar weinig concreets terechtgekomen. Bij de eerste cijferpresentatie nadat het project was gepresenteerd, beloofde Ellison nog dat er snel orders van OpenAI uit zouden voortvloeien, en dat de pijplijn daarmee nog beter gevuld zou raken. Bij de recentste cijferpresentatie stelde de oprichter de verwachtingen naar beneden bij en liet hij weten dat er nog geen contracten zijn getekend, maar dat het project ook niet erg significant zou zijn op de schaal waarop Oracle opereert.

Veelzeggend was dat Larry Ellison bij de aankondiging van dat project veel aandacht kreeg van Trump. De Republikeinse president prees de Oracle-oprichter uitvoerig, en de twee lijken politiek gezien ook aan dezelfde kant te staan. Ellison was betrokken bij het transitieteam dat Trumps tweede termijn als president voorbereidde, en doneerde in het verleden stevig aan Republikeinse kandidaten. Oracles ceo, Safra Catz, geldt ook als uitgesproken Trump-supporter.

TikTok
Die politieke connecties kunnen Oracle goed uitkomen. Een belangrijke klant is TikTok, de app met korte filmpjes die in handen is van het Chinese ByteDance. Oracle verleent alle clouddiensten voor de Amerikaanse activiteiten van het bedrijf. Volgens een vorig jaar door het Amerikaanse Congres aangenomen wet moet TikTok aan een niet-Chinese eigenaar worden verkocht, en anders uit Amerika worden verbannen. De vrees is dat de Chinese overheid via de app oneigenlijke invloed zou kunnen uitoefenen op de inhoud. Peking zou bijvoorbeeld kunnen proberen om de publieke opinie te sturen door te bepalen welke beelden wel en niet door het algoritme worden voorgeschoteld. Nadat TikTok begin dit jaar heel even uit de App Store en Play Store verdween, heeft Trump het verkopen van de app inmiddels meerdere keren uitgesteld. 

Volgens hardnekkige mediaberichten is Oracle een van de kandidaten om de app over te nemen. Afgelopen lente meldde het Amerikaanse nieuwsplatform Politico nog dat Oracle een serieuze poging aan het doen is de app te kopen. In 2020, tijdens Trumps eerste termijn, probeerde Oracle dat ook al, maar toen kwam er niets van de aankoop terecht. Voor welke prijs TikTok eventueel zou kunnen worden overgenomen en hoeveel winst het bedrijf boekt is onbekend, maar concurrenten Meta en Alphabet verdienen met Instagram en YouTube veel geld met advertenties rond video’s. De kans is groot dat TikTok eveneens een uiterst lucratief bedrijf is. 

De aankoop van TikTok is voor Oracle een goede manier om de belangrijke klant binnenboord te houden, maar biedt ook op andere manieren perspectief. Larry Ellisons zoon, David, is sinds deze zomer de baas van Paramount, de filmproducent en televisiegigant. Na de fusie met Skydance bezit David Ellison 50 procent van het stemrecht in het nieuwe concern, terwijl vader Larry Ellison ongeveer 27,5 procent van de stemmen in handen heeft. Daarmee ligt de feitelijke zeggenschap stevig bij de familie, die haar invloed in de entertainmentsector zo in korte tijd aanzienlijk heeft vergroot. Ook Elon Musk (socialmediaplatform X) en Jeff Bezos (Washington Post, MGM, Twitch) zijn techondernemers die invloedrijke mediabedrijven besturen.