‘Het is een achterhaalde en weinig doorzichtige maatstaf.' President-commissaris Bert Heemskerk van Boskalis heeft weinig woorden nodig om uit te leggen waarom er bij de baggeraar andere regels moeten gaan gelden voor de bepaling van de bonus voor bestuurders.

In den beginne
Jarenlang hebben bestuurders bij Boskalis een bonus gekregen op basis van de economische winst die zij voor aandeelhouders wisten te halen. Het gaat om de zogenoemde economic value added (EVA), een complexe maatstaf voor de waarde die het bedrijf creëert.

Eind jaren tachtig kwam de EVA, winst na aftrek van vermogenskosten, overwaaien uit de Verenigde Staten. Basis van het EVA-winstconcept is dat ondernemingen de winstgevendheid moeten meten door rekening te houden met alle gebruikte middelen, dus ook de kosten van eigen vermogen, lees aandelen.

Transparant

Boskalis betaalt voortaan bonussen uit op basis van de nettowinst "Dat is doorzichtiger", volgens topman Peter Berdowski. De bedenkers van de afgeserveerde EVA-methode zouden hem . Zij bedachten hun methode juist omdat ze meenden dat de nettowinst niet transparant is  en een slechte maatstaf voor de gecreëerde waarde binnen een onderneming.

Ondernemingen die werkelijk aandacht voor hun aandeelhouder hebben, moeten rekening houden met het rendement dat beleggers op hun aandelen willen behalen. Pas dan wordt er werkelijk waarde gecreëerd.

In de jaren voordat het EVA-concept werd ingevoerd was er een sterke correlatie tussen de EVA en het aandelenrendement.

Naar mate meer bedrijven gingen sturen op economisch toegevoegde waarde dat verband.

Bestuurders sloegen zelf de bodem weg onder het concept door boekhoudkundige trucs uit te halen met belangrijke variabelen als operationeel resultaat. Dat betekende exit EVA bij veel bedrijven.

Boskalis heeft het wat dat betreft nog lang vol gehouden. Het AEX-fonds keert nu terug naar nettowinst als belangrijkste graadmeter voor de bonus. Dat zou transparanter zijn, volgens het bedrijf. De recente overname van Smit Internationale maakt de rekensom er bovendien niet eenvoudiger op.

Bonusdruk door EVA
Over 2010 rekent Boskalis de bonussen nog af op basis van EVA. En dat lijkt jammer voor de bestuurders. Smit heeft afgelopen jaar al flink meegeholpen aan de winst van Boskalis.

Maar de economische waarde EVA van het fusiebedrijf zou wel eens negatief kunnen uitpakken. De EVA houdt niet alleen rekening met de voordelen van een overname (toename van winst en synergie), maar ook met de nadelen. Zo neemt de maatstaf de overnamepremie, financieringskosten en integratiekosten mee in de vergelijking.

En gezien de rendementen die de markt nu stelt aan Boskalis betekent dat een negatieve EVA met dito invloed op de Boskalis-bonussen.

Het is wachten op het oordeel van de boekhouder van Boskalis. De uitslag volgt op 17 maart met de publicatie van het jaarverslag.

Daarom heeft Boskalis liever winst dan EVA

Om de EVA te bepalen zijn twee zaken nodig, de (aangepaste) winst van een onderneming en de kosten die de kapitaal verschaffer (‘captial charge') maakt. Het eerste cijfer komt terug in de NOPAT, oftewel de Net Operating Profit After taxes. Dit is het cashgenererend vermogen van een onderneming, als deze zonder vreemd vermogen is gefinancierd. De Capital charge wordt afgeleid door de gewogen gemiddelde kostenvoet van het kapitaal te vermenigvuldigen met het geïnvesteerd vermogen (rentedragende schulden plus eigen vermogen). Door de vermogenskosten te verminderen met het operationeel resultaat NOPAT wordt de EVA duidelijk. Als deze groter is dan 0 wordt er in economische zin waarde gecreëerd, is hij kleiner dan wordt er waarde vernietigd. Is deze exact nul, dan wordt precies aan de rendementseis van de aandeelhouder voldaan.  Analisten geraadpleegd door Bloomberg willen een jaarlijks rendement op een Boskalis aandeel van 12,8 procent en komen op een totale kostenvoet van 10,16 procent. Voor Boskalis valt de EVA dus negatief uit.