Dertig jaar geleden is het dit najaar dat de Berlijnse Muur viel. In Duitsland zijn de oostelijke deelstaten de vernietigende impact van een halve eeuw socialisme en mismanagement nog altijd niet te boven. Honderden miljarden euro’s aan subsidies uit West-Duitsland konden de economie en productiviteit niet op hetzelfde niveau brengen.
Ongeveer 16 miljoen van de 82 miljoen inwoners van Duitsland wonen in Oost-Duitsland, inclusief Berlijn. Maar geen enkel bedrijf uit de hoofdindex DAX heeft ook een hoofdkantoor in Oost-Duitsland. In het oosten zijn bedrijven gemiddeld kleiner dan in het westen. Ze geven ongeveer de helft minder uit aan onderzoek en ontwikkeling dan in het westen. In het oosten ligt de productiviteit van de economie op driekwart van het gemiddelde van het westen. Volgens econoom Reint Gropp heeft de Oost-Duitse economie veel creatief en innoverend ondernemerschap verloren als gevolg van emigratie en nationalisatie van bedrijven.
Maar lichtpuntjes zijn er ook. Gunther Schnabl, hoogleraar economie aan de Universiteit van Leipzig, wijst op de voor de hand liggende historische oorzaken tussen oost en west. ‘Door de Koude Oorlog verhuisden veel bedrijven in de vijftiger en zestiger jaren naar West-Duitsland. Na de val van de Muur zijn veel bedrijven in het oosten overgenomen door westerse bedrijven. De Duitse regering heeft veel geld gestoken in Oost-Duitsland maar de dynamiek is ver te zoeken. Als de economie nauwelijks groeit, heeft het ook weinig zin om te investeren. Deprimerend? Ja, dat kun je gerust zo noemen.’
Beursgenoteerde ondernemingen zijn in de ‘nieuwe deelstaten’ in het oosten op een hand te tellen. Een van de kleinste bedrijven op de Amsterdamse beurs, gemeten naar beurswaarde, is een bedrijf uit het Oost-Duitse Halle. Biotechbedrijf Probiodrug zocht zijn toevlucht in Nederland. Een riskante belegging, was meteen duidelijk.
Chipproducent X-Fab uit Erfurt is ook een voorbeeld van een beursfonds uit het oosten. Maar ook dit bedrijf sloeg Frankfurt over. X-Fab ging twee jaar geleden naar de beurs in Parijs. De belangrijkste reden: het contact met grote internationale beleggers is buiten Duitsland makkelijker te leggen.
Econoom Reint Gropp is directeur van denktank IWH in het Oost-Duitse Halle. Dat er in Duitsland zeer weinig jonge beursgenoteerde ondernemingen zijn in verhouding tot de omvang van het land heeft volgens hem mede te maken met de kleine beleggersgemeenschap.
‘Er zijn weinig institutionele beleggers in Duitsland die in IPO’s beleggen. Levensverzekeraars beleggen heel weinig in aandelen. Er zijn geen pensioenfondsen zoals in Nederland of universitaire stichtingen zoals in Amerika. Er zijn daarom ook weinig analisten die bekend zijn met deze nieuwe sectoren. We hebben een kritische massa nodig om tot een zelfversterkend proces te komen. Bedrijven wijken om die reden uit.’
Het volledige artikel van Gerben van der Marel over het voormalige Oost-Duitsland is voor leden van de VEB hier te lezen.
Effect, het magazine van de VEB, staat bol van beleggingsnieuws en analyses. Heeft u nog geen abonnement op Effect? Word voor slechts 75 euro per jaar lid van de VEB, dan ontvangt u Effect iedere maand.