Maatschappelijk is er al decennia forse kritiek op milieuvervuiling door olielekkages of het affakkelen van gas. De laatste jaren komen daar de klimaatperikelen bovenop; verbranding van fossiele brandstoffen verwarmt de atmosfeer. Oh ja, Shell en consorten worden ook medeverantwoordelijk gehouden voor schending van mensenrechten en worden beticht van samenwerking met dubieuze regimes. Er zou zélfs sprake zijn van belastingontwijking. 

Nog niet zo heel lang geleden haalden aandeelhouders hun schouders hierover op. Een schoon geweten ging prima samen met een royaal dividend; fossiele brandstoffen waren nu eenmaal nodig. De tijden zijn veranderd. De groep die zich nietsontziend richt op rendement is nog dominant, maar slinkt ten opzichte van die (institutionele) beleggers die zich (veelal met andermans geld) zorgen maken over de aarde. Beide groepen zijn daarentegen bezorgd over het risicoprofiel en het verdienpotentieel van Shell op de lange termijn. 

Ik ga uw morele kompas niet kalibreren en beperk me nu zakelijk tot rendementen en risico’s, versus de prijs. Zelfs de grootste duurzaamheidsoptimisten erkennen dat olie en gas de komende tien tot twintig jaar een bepalende rol zullen houden in de wereldwijde energievoorziening. Wat daarna gebeurt, is pure speculatie. Misschien zijn de olie- en gasreserves dan vrijwel waardeloos (stranded assets). Of wellicht wordt er juist gevochten om die reserves, indien de vraag naar fossiele energie te weinig daalt terwijl er nauwelijks nieuwe olie- en gasvelden zijn ontwikkeld om de leeggelopen reservoirs te compenseren.  

De opportunistische belegger calculeert dat de aandelenkoers alleen al via dividenden snel is terugverdiend; alles wat daarna komt, is meegenomen. Voor dat extraatje eist ook hij duidelijkheid over de langetermijnstrategie. Welke rol pakt Shell in de energietransitie en hoe gaan de investeringen renderen?  

Terechte vragen, maar welke andere industrie kan vragen over verdienmodellen die pas over tien of twintig jaar spelen, beantwoorden? Misschien heeft Shell nog meer behoefte aan een kristallen bol dan aan een moreel kompas. 

Errol Keyner is adjunct-directeur van de VEB.