Hoewel de meeste actieve etf’s nog een relatief klein beheerd vermogen hebben, zijn er enkele uitschieters met meer dan 1 miljard euro. In dat speelveld zijn traditionele etf-beheerders als JPMorgan en Amundi actief, maar ook obligatiespecialist PIMCO.

De tien grootste actieve etf’s vallen uiteen in twee hoofdgroepen: aandelen en obligaties/geldmarkt (vastrentende waarden).

Actieve aandelen-etf’s

Naam etf	ISIN	Fondsomvang (miljoenen €)	Lopende kosten	Benchmark	Introductiedatum	Beleggingscategorie
JPMorgan US Research Enhanced Index Equity Active UCITS ETF	IE00BF4G7076	9.261	0,25%	S&P 500 Index	10-10-2018	Aandelen – Verenigde Staten
JPMorgan Global Research Enhanced Index Equity Active UCITS ETF	IE00BF4G6Y48	5.757	0,27%	MSCI World Index	10-10-2018	Aandelen – Wereldwijd
JPMorgan Europe Research Enhanced Index Equity Active UCITS ETF	IE00BF4G7183	2.723	0,43%	MSCI Europe Index	10-10-2018	Aandelen – Europa
Fidelity Emerging Markets Equity Research Enhanced UCITS ETF	IE00BLRPN388	2.343	0,61%	MSCI Emerging Markets	24-11-2020	Aandelen – Opkomende markten
JPMorgan Nasdaq Equity Premium Income Active UCITS ETF USD	IE000U9J8HX9	1.590	0,45%	Nasdaq-100 Index	29-10-2024	Aandelen – VS + verkoop opties
JPMorgan Global Research Enhanced Index Equity Active UCITS ETF	IE000HFXP0D2	1.549	0,28%	MSCI World Index	15-9-2021	Aandelen – Wereldwijd

Bron: justETF, uitgevende instellingen, peildatum 30 juli 2025.

Actieve vastrentende waarden-etf’s

Naam etf	ISIN	Fondsomvang (miljoenen €)	Lopende kosten	Benchmark	Introductiedatum	Beleggingscategorie
Amundi Smart Overnight Return UCITS ETF	LU1190417599	3.439	0,10%	Euro short-term rate	2-3-2015	Geldmarkt
PIMCO US Dollar Short Maturity UCITS ETF	IE00B67B7N93	2.962	0,37%	FTSE 3-Month Treasury Bill Index	22-2-2011	Obligaties – USD (ultra-korte looptijd)
PIMCO Euro Short Maturity UCITS ETF	IE00B5ZR2157	1.929	0,24%	ICE BofA 3-mo German Govt Bill Index	11-1-2011	Obligaties – EUR (ultra-korte looptijd)
JPMorgan EUR Ultra-Short Income UCITS ETF - EUR	IE00BD9MMF62	1.524	0,19%	ICE BofA 3-mo German Treasury Bill Index	6-6-2018	Obligaties – EUR (ultra-korte looptijd)

Bron: justETF, uitgevende instellingen, peildatum 30 juli 2025.

Bij de grootste tien actieve etf’s vallen enkele zaken op.

• Wel of geen benchmark

Actieve etf’s kunnen een index als benchmark hanteren. In die index is niet direct te beleggen, maar er is vaak wel een etf die deze nabootst. Zo kunnen beleggers de prestaties vergelijken. De eventuele benchmark is terug te vinden in de fondsdocumentatie en op de website van de etf’s. In de zogeheten factsheets vergelijken de aanbieders zelf ook de prestaties van hun producten met de benchmark.

Bij de tien actieve etf’s is zonder uitzondering sprake van een benchmark. Veelal gaat het om een grote, bekende index. Daarmee zijn deze etf’s in feite actief-light, en dat geldt voor de meeste actieve etf’s. Er is wel enige speelruimte om af te wijken, maar de portefeuille blijft doorgaans relatief dicht bij de onderliggende benchmark qua sector- en risicoprofiel.      

• Kosten

De tabel hierboven toont de totale lopende kosten van de actieve etf’s. De beheervergoedingen vallen mee: deze liggen tussen de 0,10 en 0,35 procent. Dat is iets hoger dan bij passieve etf’s. In de totale jaarlijkse kosten zitten echter ook de transactiekosten binnen het fonds, die relatief hoog kunnen zijn.

Het in de EU verplichte essentiële-informatiedocument (PRIIPs KID of Eid) splitst de lopende kosten uit in de beheervergoeding en transactiekosten. De percentages die aanbieders weergeven in hun marketingcommunicatie betreffen veelal alleen de beheervergoeding.

Ter illustratie: op de website van de JPMorgan Nasdaq Equity Premium Income Active UCITS ETF staan lopende kosten van 0,35 procent vermeld. In het Eid worden de totale jaarlijkse kosten als volgt weergegeven. Die tellen op tot 0,45 procent.


Bron: JPMorgan. Eid JPMorgan Nasdaq Equity Premium Income Active UCITS ETF (IE000U9J8HX9).

Hogere transactiekosten zijn een kenmerk van actieve fondsen, waarbij de beleggingsstrategie actieve wisselingen in de portefeuille kan meebrengen. Bij indextrackers concentreren transacties zich rond de herbalanceerdata, waar ze met grote schaal – en daardoor doorgaans voordeliger – kunnen handelen.

Bij actieve etf’s met een kleiner fondsvermogen kunnen de beheervergoedingen hoger liggen.

• Beleggingscategorie
  

In het segment van cashalternatieven (geldmarkt) en zeer kortlopende obligaties zijn de actieve etf’s relatief sterk vertegenwoordigd. Ze combineren de liquiditeit en transparantie van een etf met de flexibiliteit van actief beheer.

Kortlopende obligaties
JPMorgan EUR Ultra-Short Income UCITS ETF - IE00BD9MMF62
PIMCO Euro Short Maturity UCITS ETF Dist - IE00B5ZR2157
PIMCO US Dollar Short Maturity UCITS ETF Dist - IE00B67B7N93

Bij uitbetaling van rente en aflossingen kunnen actieve etf’s zoeken naar het meest aantrekkelijke korte instrument van dat moment, in plaats van het herbeleggen in alle obligaties uit een index. Benchmarks zijn in deze markt nuttig als referentiekader, maar vaak minder geschikt om na te bootsen.

Met de PIMCO US Dollar Short Maturity UCITS ETF kan de belegger bijvoorbeeld blootstelling krijgen aan kortlopende obligaties die luiden in dollars. De gewogen gemiddelde looptijd is 0,17 jaar, waardoor de waarde van de etf ongevoelig is voor renteschommelingen. De intrinsieke waarde vertoont een zaagtandpatroon, door de maandelijkse uitkering aan beleggers.

Geldmarkt
Geldmarkt-etf’s volgen een kortetermijnrente, zoals de Euro short-term Rate (€STR), en worden gekenmerkt door een stabiel koersverloop dat gekoppeld is aan de rentetarieven van centrale banken met een looptijd tot de volgende ochtend. Voor de euro is deze bijvoorbeeld 1,924 procent op jaarbasis (per 30 juli 2025). De Amundi Smart Overnight Return UCITS ETF (LU1190417599) is gebaseerd op deze €STR en groeit dagelijks aan met deze rente.

• Enhanced index
  

De term 'Enhanced' komen beleggers regelmatig tegen bij actieve etf’s. Letterlijk betekent dit een ‘verbeterde’ index. Deze strategie streeft ernaar de benchmark systematisch te verslaan, met kleine actieve aanpassingen in de portefeuille. De invulling kan per etf-aanbieder verschillen.

JPMorgan, dat sterk is vertegenwoordigd in de top 10 met dit soort etf’s, zet met name in op aandelenselectie. Ter illustratie: bij de JPM Global Research Enhanced Index Equity Active UCITS ETF (IE00BF4G6Y48) is de vergelijkingsmaatstaf de MSCI World. De resultaten waren sinds de oprichting in oktober 2018 iets beter dan die index.

Een belegger kan niet direct in deze benchmark beleggen. In de grafiek hieronder is de daadwerkelijke koersontwikkeling van de etf daarom afgezet tegen de passieve iShares Core MSCI World UCITS ETF USD (Acc).

Bescheiden meerwaarde van actief beheer zichtbaar sinds introductie

Bron: Bloomberg. Totaalresultaat herbeleggende etf’s op Xetra in euro’s van 16-10-2018 tot en met 31-7-2025.

Let op: hoewel de actieve JPMorgan-etf sinds 2018 een iets hoger totaalrendement heeft behaald dan de MSCI World-etf, wist hij in de afgelopen twee jaar deze niet te verslaan.

Actieve etf’s staan nog aan het begin van hun ontwikkeling. Naarmate meer fondsen een langer trackrecord opbouwen, zal duidelijker worden of ze daadwerkelijk toegevoegde waarde bieden ten opzichte van indextrackers. Tot die tijd geldt: kies selectief, en houd een kritische blik.

Twee opvallende actieve etf’s

Een uitzonderlijk voorbeeld van actief etf-beheer: ARK Innovation Er bestaan ook actieve etf’s met een totaal andere aanpak: uitgesproken, thematisch, en zonder index als referentiepunt. De bekendste daarvan is de ARK Innovation ETF (ARKK). In oktober 2014 werd deze gelanceerd, maar vooral vanaf het begin van de coronapandemie werd het een icoon van actieve etf’s. Beheerder Cathie Wood heeft een uitgesproken focus op disruptieve technologiebedrijven. Van maart 2020 tot februari 2021 steeg de waarde van de etf met meer dan 300 procent, wat leidde tot ongekende media-aandacht en een instroom van miljarden dollars. Na de piek volgde echter een scherpe correctie, met dalingen van meer dan 80 procent als gevolg van de crash van tech-aandelen. Het leidde tot berichten over ‘de val van ARKK’ en kritiek op Cathie Woods strategie. Daarna begon een volatiel herstel. In 2024 kwam de ARK Innovation UCITS ETF (IE000GA3D489) op de Europese markt, met een soortgelijke aanpak maar onder Europese regelgeving. Deze heeft de ticker-code ARXK op Xetra en heeft tot nu toe 188 miljoen euro aan vermogen vergaard. De etf kan afwijken van de Amerikaanse variant in samenstelling en prestaties, maar volgt dezelfde strategie en visie. De ARK Innovation ETF is hét voorbeeld van radicaal actief beheer met hoge kosten (0,78 procent) en hoge volatiliteit. Het laat zien hoe ver actief beheer in etf-vorm kan gaan – maar ook hoe risicovol en grillig die keuze kan uitpakken. Mix-etf’s: Vanguard LifeStrategy Een mixfonds biedt in één keer een complete portefeuilleverdeling. Onder de reguliere etf’s is het aanbod van dergelijke multi-assetproducten beperkt. Binnen de categorie multi-asset-etf’s zijn actief beheerde strategieën daarentegen relatief sterk vertegenwoordigd. De grootste etf in deze categorie is de Vanguard LifeStrategy 80% Equity UCITS ETF (IE00BMVB5R75), met 727 miljoen euro onder beheer. Deze etf belegt voor 80 procent in aandelen uit ontwikkelde en opkomende markten, en voor 20 procent in vastrentende effecten (obligaties). Dat gebeurt via onderliggende beleggingen in andere Vanguard-etf’s – het betreft dus een zogenoemd fund-of-funds. Er bestaan ook varianten met 20, 40 of 60 procent aandelen. De etf wordt niet beheerd op basis van een benchmarkindex, maar de portefeuille bestaat wel uit indextrackers. Binnen vaste grenzen kiest de beheerder deze etf’s actief, zonder uitgesproken voorkeur voor sectoren of regio’s. De Vanguard LifeStrategy 80 % Equity UCITS ETF is één van de goedkoopste kant-en-klare multi-asset-producten, met een vaste 80/20-verdeling en lopende kosten van 0,30 procent. Traditionele mixfondsen zijn doorgaans aanzienlijk duurder. Zelf een portefeuille samenstellen met losse indextrackers is nóg goedkoper, maar wie gemak en automatische herbalancering zoekt, kan goed uit de voeten met deze etf.