Een schuldencrisis en beroerde economische prognoses. Het zijn gure tijden en dus voor banken het signaal om een extra jas aan te doen.

Een rondje kwartaalcijfers leert dat banken er alles aan doen om de eigen buffers te verhogen. Winsten worden niet uitgekeerd en risicovolle activa verkocht om in ieder geval de perceptie van veiligheid te creëren.

"Kiezen voor solvabiliteit en liquiditeit, boven rendement", noemt de kleine Nederlandse bank Van Lanschot het in de trading update over het derde kwartaal.

De winst die het maakte werd door Van Lanschot ingehouden, waardoor het eigen vermogen opliep. Ook door het verlagen van de risico gewogen activa liep de kernkapitaal ratio (core tier 1 ratio) met dertig basispunten op tot 10,4 procent.

Intussen moet de Bossche bank eerdere winstprognoses loslaten. De inkomsten vielen tegen en er moest meer geld opzij worden gelegd voor slechte leningen.

'De mate en snelheid van het herstel van de economie zal medebepalend zijn voor het tempo waarin Van Lanschot terugkeert naar een genormaliseerd winstniveau', stelt de bank. Eerder verwachtte de Nederlandse private bank nog een normaal winstniveau te kunnen bereiken in 2013.

Hogere ratio's
‘Degelijkheid boven rendement' is inmiddels het adagium in het gros van het Europese bankwezen. Een paar jaar geleden waren banken nog beste dividendbetalers en werden kapitaalbuffers niet al te serieus genomen door de banken. Maar die tijd is voorbij.

Zelfs het Britse Lloyds, voor veertig procent in handen van de Britse staat, wist de kernkapitaal ratio afgelopen maanden te verhogen naar 10,3 procent.

En dat terwijl er opnieuw rode cijfers werden geschreven. Na drie kwartalen is het verlies bij de Britse bank Lloyds opgelopen tot bijna vier miljard pond.

Winst inhouden, zoals Van Lanschot, was er dan ook niet bij voor Lloyds. De bank verkocht activiteiten en wist zijn leningenportefeuille op te waarderen. Dat heeft een gunstig effect op de boekhouding en de buffers.

De Franse bankmoloch Société Générale wist wel winst te maken dit kwartaal, al liep die met wel dertig procent terug.

De winst die werd gemaakt word niet uitgekeerd aan de aandeelhouders maar gebruikt om beter aan de nieuwe richtlijnen te voldoen die ‘Europa' stelt aan bankbuffers. Ook de Franse bank versterkte in het derde kwartaal dus haar kernkapitaal ratio.

Griekenland
De teruglopende winst bij Société Générale werd voor de helft veroorzaakt door afschrijvingen op Griekse obligaties. Zestig procent van de waarde van het staatspapier heeft de bank nu laten varen.

Dat is meer dan de nu min of meer ‘vrijwillige' vijftig procent die door Europese regeringsleiders in oktober werd afgesproken.

Overigens is zestig procent volgens sommige marktvorsers lang niet genoeg. De Britse econoom Willem Buiter roept al om het afstempelen van 75 procent van de Griekse schuld. Als Buiters scenario werkelijkheid wordt zal de Franse bank de komende kwartalen opnieuw moeten afschrijven of Grieks staatspapier.

Hoe het verder ook afloopt met Griekenland, Van Lanschot hoeft hier niet op af te boeken. De bank heeft namelijk geen blootstelling aan Grieks, Portugees, Spaans, Italiaans en Iers staatspapier.

‘Better safe than sorry' lijkt Van Lanschot te denken. Jammer dat banken dat jaren geleden niet hadden bedacht.