Waar veel bedrijven vrezen voor vraaguitval als gevolg een naderende recessie, lijkt hier bij ASML geen sprake van. Chipmakers kunnen niet meer zonder ASML en kijken wel uit hun plekje op de lange wachtlijst voor een machine uit Veldhoven op te geven. Topman Peter Wennink heeft in alle recessies in de afgelopen 25 jaar nooit meegemaakt dat een klant een order heeft geannuleerd, zo gaf hij aan bij de kwartaalcijfers.
Toenemende onzekerheid bij consumenten, gierende inflatie en angst voor een stevige recessie. Ook klanten van ASML ontkomen niet aan dit krachtenveld. Zo maken volgens ASML sommige chipfabrikanten minder gebruik van hun bestaande chipmachines, of hebben ze hun investeringsplannen wat naar beneden bijgesteld.
Ook ASML begint dat de merken. Voor het eerst in lange tijd heeft zich een enkele klant op het hoofdkantoor in Veldhoven gemeld die zijn machines later geleverd wil krijgen. Tegelijkertijd wil het leeuwendeel van de klanten, waaronder Intel, Samsung en TSMC, niets liever dan zo snel mogelijk de nieuwste chipmachines op hun eigen productielocaties plaatsen.
Sterker nog: andere klanten laten ASML weten het plekje op de wachtlijst te willen overnemen van de klanten die orders uitstellen. Wie bewijs hiervan wil zien, hoeft alleen maar naar de ontwikkeling van het orderboek te kijken. De verkoopwaarde van de orders die ASML binnenkrijgt ligt de laatste kwartalen structureel boven de omzet die in dat kwartaal werd geboekt (orders en omzet zijn berekend over de laatste vier kwartalen).
Bestellingen bij ASML liggen ruim twee keer hoger dan de omzet op geleverde machines
Bron: kwartaalrapporten ASML, orderboek betreft hier totaal aantal bestellingen van laatste vier kwartalen. De netto-omzet betreft de verkopen over de laatste vier kwartalen. Berekening VEB, bedragen in miljarden euro’s.
Volgens het technologiebedrijf bestaat 85 procent van het orderboek uit orders voor de nieuwste generatie EUV-lithografiemachines en de laatste generatie DUV-lithografiemachines. Daarmee hopen ASML-klanten hun productiecapaciteit op de lange termijn uit te bouwen en toekomstbestendig te maken. De vraag naar chips zal naar verwachting de komende jaren door de digitalisering alleen maar toenemen.
Wachtrij
ASML liet ook weten dat iets meer dan de helft van het orderboek EUV-gerelateerd is. Het bedrijf uit Veldhoven heeft een monopolie op EUV-technologie (extreme ultraviolet). Alleen met deze technologie kunnen halfgeleiderbedrijven als Intel, Samsung en TSMC de nieuwste chips maken. De veelgevraagde EUV-machines zijn in staat veel meer en dunnere patronen op de verschillende laagjes van een chip te ‘schrijven’ dan de eerdere generatie machines, waardoor de rekenkracht en snelheid van deze chips toeneemt.
Het prijskaartje bedraagt inmiddels ongeveer 160 miljoen euro per stuk.
Volgens ASML-topman Peter Wennink is de huidige kloof tussen de vraag en de capaciteit van ASML zo groot dat het komend jaar de gevolgen van het terugschroeven van investeringen door klanten niet zal merken. De vraag ligt 40 procent hoger dan de capaciteit. Maar welke garantie is er dat de orders ook echt omzet zullen worden als we in een scenario met een diepe recessie komen? “Ik heb in alle recessies in de afgelopen 25 jaar nog nooit meegemaakt dat een klant een order heeft geannuleerd”, aldus Wennink. “Ze vragen hooguit om uitstel van de verscheping.”
Dat klanten niet snel afhaken, heeft alles te maken met de lange levertijden voor lithografiemachines. ASML-klanten moeten bijvoorbeeld vanaf het moment van bestellen meer dan 18 maanden wachten op een EUV-machine. Ook de doorlooptijden van de oudere DUV-machines zijn in het recente verleden flink opgelopen. Chipmakers die de machines van ASML gebruiken, zullen dan ook niet zomaar uit de wachtrij stappen als de vraag naar chips even terugvalt.
Wie vandaag een order plaatst voor de nieuwste EUV-machines, zal volgens ASML dan ook tot 2024 moeten wachten voordat deze geleverd kunnen worden. Dat is ongeveer even lang als de wachtlijst voor een nieuwe Ferrari.
Geen zorgen over China
ASML kreeg bij de presentatie van de kwartaalcijfers de handen van beleggers op elkaar: het aandeel steeg woensdag 19 oktober met ruim 8 procent. De chipmachinemaker boekte in het derde kwartaal een omzet van 5,8 miljard euro, flink meer dan de eerdere prognose van Wennink van 5,1 tot 5,4 miljard euro. Op de laatste regel van de resultatenrekening stond een nettowinst van 1,7 miljard euro, tegenover de iets meer dan 1,4 miljard euro die in het tweede kwartaal werd geboekt.
Naast zorgen over inflatie en een stevige recessie was er de afgelopen weken ook onrust onder beleggers over de strengere Amerikaanse regels voor de export van geavanceerde chiptechnologie naar China. ASML maakt zich weinig zorgen over deze nieuwe exportregels. De chipmachines van het bedrijf zijn maar voor een beperkt deel uitgerust met Amerikaanse technologie, waardoor de gevolgen van de exportban mee vallen.
“Op basis van onze eerste beoordeling veranderen de nieuwe beperkingen niets aan de regels voor lithografie-apparatuur die door ASML vanuit Nederland wordt verscheept en wij verwachten dat de directe impact op ASML voor 2023 beperkt zal zijn”, aldus Wennink.
Uit de derdekwartaalcijfers van ASML viel op te maken dat de vraag vanuit China herstelde ten opzichte van het tweede kwartaal. Toen daalde het aandeel van China binnen de DUV-orders tot onder de 20 procent, maar dat is weer opgelopen naar meer dan 30 procent.
Herstel van DUV-orders uit China
Bron: kwartaalrapporten ASML, berekening VEB, bedragen in miljarden euro’s.
Hoewel ASML niet direct geraakt wordt bij de export van chipmachines, kan het wel indirect de gevolgen gaan merken als Amerikaanse bedrijven - denk aan Applied Materials, KLA en Lam Research - niet langer cruciale chipapparatuur mogen exporteren naar China. Hierdoor zijn ook de machines en reserve-onderdelen van ASML niet langer nodig.
Volgens ASML wordt in dat geval mogelijk ongeveer 5 procent van het eigen orderboek door dit indirecte effect geraakt. Het gaat dan naar schatting om maximaal 2 miljard euro aan verloren orderwaarde uit China.