2022 zal de geschiedenis in gaan als het jaar waarin traditionele bedrijven het na lange tijd weer eens winnen van nieuwkomers. Beleggers in Shell en KPN boekten dikke winsten, terwijl de groeiaandelen zoals Adyen en Just Eat Takeaway een veer lieten. Het toont maar weer aan dat beleggersles nummer één, spreiden, nog altijd van toepassing is.
Beleggers kijken terug op een slecht jaar. De AEX zakte 12 procent en zelfs met herbelegd dividend blijft er een verlies over van ruim 10 procent.
Wie onder de motorkap van de AEX, AMX en AScX kijkt, ziet ook dat het leeuwendeel van de aandelen dit jaar in de min staat.
Van de 75 grootste beursbedrijven op het Damrak waren er desondanks 17 die voor hun trouwe aandeelhouders een positief rendement opleverden, gerekend vanaf begin dit jaar.
Veel meer dalers dan stijgers op de Nederlandse beurs in 2022
Bron: Bloomberg
De 17 winnaars leverden gemiddeld zo’n 19 procent op. Daartegenover staan 58 aandelen die bij beleggers voor een verlies van gemiddeld 27 procent zorgden.
Verliezers
De zoektocht naar beleggingslessen begint bij de grootste dalers. Wat was er aan de hand? Een overzicht.
Accsys Technologies (-68%)
De Nederlands-Britse houtveredelaar is de grootste ‘bleeder’ op het Damrak in 2022. Er ging veel mis, vooral bij de bouw van een fabriek in Hull. Vanwege opgelopen kosten heeft Accsys het project voorlopig stilgelegd.
De aannemer is al weggelopen van het project, evenals de partners met wie Accsys samenwerkte in een joint-venture. De vrees is dat de houtveredelaar nogmaals de hand op moet houden bij beleggers om de afbouw van de fabriek te kunnen voltooien.
Accsys-beleggers hadden ook last van de rente die opliep. Het bedrijf is zoals dat heet een groeibelegging, waarbij de grootste (verwachte) kasstromen ver in de toekomst liggen. Hierdoor worden aandelen van Accsys minder aantrekkelijk bij een hogere rente, die zorgt dat de waarde van die kasstromen teruggerekend naar vandaag een klap krijgt.
Philips (-60%)
Voor beleggers in Philips kan dit jaar de boeken in als de verlenging van rampjaar 2021. De slaapapneu-affaire bleef dooretteren als een open wond. De koers van Philips staat al ruim 70 procent onder de piek van april 2021, toen het bedrijf voor het eerst een voorziening trof om mogelijk gemankeerde apparaten terug te roepen.
Philips publiceerde vlak voor kerst nieuwe testresultaten die – naar eigen zeggen – ‘bemoedigend’ waren. Uit verschillende tests zou blijken dat apneu-patiënten die het meestverkochte apparaat gebruiken geen gezondheidsrisico lopen. Gezien de beperkte koersstijging op dit nieuws, werd de markt niet overtuigd. En dat zal alles te maken hebben met de dikke disclaimer bij het onderzoek. De Amerikaanse toezichthouder moet zich nog buigen over de onderzoeksresultaten en ‘zou tot andere conclusies kunnen komen’.
Ondertussen liep Philips tegen allerhande operationele problemen aan, waaronder verstoringen in de toeleveringsketen. Het orderboek zat nog nooit zo vol, maar het bedrijf kan door de tekorten de producten niet leveren. Philips moest daardoor meermaals waarschuwen voor lagere omzetten en winsten.
Op de hoogte blijven van de VEB-actie Philips als niet-lid? Dat kan via dit formulier
Just Eat Takeaway (-59%)
Net als Philips is maaltijdbezorger JET een pijnpositie in de portefeuille van Nederlandse beleggers. En dat zijn er nogal wat, zo blijkt uit een database van DNB. Nederlandse particulieren hebben bij elkaar 250 miljoen euro in het bedrijf gestoken; dat is bijna evenveel als in het veel grotere (en oudere) Heineken.
Veel andere beleggers zijn hun vertrouwen al eerder kwijtgeraakt door een rampzalige Amerikaanse overname en strategische ommezwaaien. Daarbovenop kwam de hoogmoedige houding ten opzichte van de concurrentie en de aanhoudend optimistische toon van het bedrijf over de eigen prestaties. Die werden keer op keer afgestraft door tegenvallende resultaten.
Een lichtpuntje is dat de wanhoop van beleggers lijkt door te sijpelen naar de top van het bedrijf. Dit jaar werd – na lang aandringen van beleggers – de beslissing genomen om een belang in de goedlopende Braziliaanse maaltijdbezorger iFood te verkopen. Ook in de VS werd een stap ondernomen om de Amerikaanse dochter Grubhub verkoopklaar te maken.
Winnaars
De dalers waren zwaar in de meerderheid, maar een aantal bedrijven kon zich onttrekken aan de malaise.
Slechts zes aandelen boekten een rendement van meer dan 20 procent. Onder de winnaars zitten opvallend veel grondstoffenbedrijven.
Daarnaast leverden aandelen in defensieve sectoren als voeding (Unilever) en telecom (KPN) een positief rendement op. Maar ook de meeste banken en verzekeraars wisten te profiteren van de hogere rente, ondanks het toenemende risico op een recessie. Een blik op de grootste stijgers.
OCI (+68%)
De nummer één van de hele Nederlandse beurs is OCI. De koers staat ‘maar’ 50 procent hoger, maar inclusief het dividend stijgt het rendement ver boven dat van Fugro uit. De cash klotste tegen de plinten bij het van oorsprong Egyptische bedrijf.
OCI profiteerde sterk van exportrestricties op kunstmest vanuit Rusland en enkele andere landen. Het bedrijf kon in dit gat springen. Door het wegvallen van Russisch aanbod en de hogere inputkosten steeg de prijs van kunstmest op de wereldmarkt, waardoor OCI haar productie voor een hogere prijs kon verkopen.
Daarnaast had OCI veel minder last van de hoge Europese gasprijzen dan de concurrenten op dit continent, omdat een groot deel van de productie plaatsvindt in het Midden-Oosten.
Fugro (+58%)
Bodemonderzoeker Fugro staat van oudsher bekend als dienstverlener van de olie-industrie. Het werd enkele jaren geleden midscheeps geraakt toen de grote oliemaatschappijen hun investeringen fors moesten terugschroeven als gevolg van de kelderende olieprijs. Een omvangrijke claimemissie hield het bedrijf toen op de been.
Mede door die ervaring is het bedrijf druk bezig om zich te verbreden. Het in kaart brengen van zeebodems doet het niet alleen meer voor de olie-industrie, maar ook voor de aanleg van windmolenparken. Inmiddels komt nog maar een kleine 40 procent van de omzet uit olie en gas. Evenwel blijft de jacht naar fossiele energie een cruciale factor in het bedrijfsresultaat.
Fugro heeft de weg omhoog weer gevonden in 2022, zo blijkt ook uit de verwachtingen van analisten. Die verhoogden de verwachte winst per aandeel voor Fugro in 2023 van rond 80 cent naar meer dan een euro.
Zolang de olieprijs op niveau blijft, zullen bedrijven als Shell en Exxon diensten blijven afnemen van Fugro. Olieboringen in (diepe) zee zijn namelijk alleen rendabel bij dure olie.
Bron: Bloomberg
Afgelopen week kreeg de koers wel een pandoering. Een ramp in Brazilië uit 2019 waar Fugro mogelijk een rol in speelde, kreeg zondag hernieuwde media-aandacht. Dit zorgde voor een daling van zo’n 20 procent. Als dit niet was gebeurd, zou Fugro de grootste stijger van het jaar op het Damrak zijn.
Er ligt geen directe juridische aanklacht tegen Fugro op tafel, maar de markt prijst wel degelijk een belangrijk risico in. Een horrorscenario zou zijn dat de boorwerkzaamheden van Fugro de directe aanleiding waren van de ineenstorting van de dam, die 270 mensenlevens kostte.
De eigenaar van de Dam, het Braziliaanse Vale, schikte de schade eerder al voor 7 miljard dollar. Alles in die orde van grootte is een astronomisch bedrag voor het kleine Fugro, dat een beurswaarde heeft van 1,3 miljard euro.
Shell (+40%)
De grootste stijger in de AEX (en nummer drie van de hele beurs) is Shell. De oliemaatschappij profiteerde via hoge energieprijzen van de inflatie, terugverende vraag na corona en de Europese ‘gascrisis’, veroorzaakt door de oorlog die in februari in Oekraïne uitbrak.
Het bedrijf stevent af op een operationele kasstroom van ruim 75 miljard dollar, en omdat investeringen laag worden gehouden blijft er een enorme hoeveelheid cash over die te verdelen is onder aandeelhouders. Alleen al in de eerste 9 maanden van het jaar gaf Shell een kleine 20 miljard dollar – 10 procent van de huidige beurswaarde – uit aan dividend en inkoop van eigen aandelen.
Of die hoge kasstromen bestendig zijn, hangt af van één vraag: wat gebeurt met olie- en gasprijzen?
Hoewel de olieprijs inmiddels weer op het niveau staat van eind vorig jaar, verwachten beleggers nu dat de prijzen langer hoog blijven. De futures-prijzen voor levering van een vat WTI over 12 maanden staan vijf dollar hoger dan ze een jaar geleden stonden.
| Inflatie, aandelen en de fiscus |
|
|