Apneu-apparatuur is als Doornroosjes spinnewiel, maar in moderne tijden. Het stimuleert zacht zoemend spinnen in plaats van schokkende ademnood. En ook op die apparatuur rust een stevige vloek. De kwaliteit van het isolerende schuim in de apparatuur liet te wensen over, gaf gezondheidsrisico’s en prins Philips die geacht werd hier een eind aan te maken, liet jarenlang niets van zich horen. Toen hij uiteindelijk op het toneel verscheen, vergaloppeerde hij zich in de communicatie en had geen oog voor het zoenoffer dat hij moest brengen.

Zelfreflectie
Kortom, de apneu-apparatuur houdt ons beleggers juist al jaren wakker. De koers van het aandeel Philips ontdoet zich maar langzaam van de implosie. Nog maar een kwart van het herstelparcours is gelopen. Andere onderdelen van Philips proberen het schip weer vlot te trekken, maar het apneu-anker beperkt het koersherstel. Er zijn in de historie veel meer bedrijven geweest met een stevig kwaliteitsprobleem. Het voortwoekeren daarvan wordt voorkomen door bestuurlijke doortastendheid en zelfreflectie. Dan kan het eerdere kwaliteitsprobleem zich transformeren tot de ambassadeur van een positieve cultuur- en kwaliteitsverandering door alle lagen van de bedrijfsvoering. Bestuurders die het vertrouwen van klanten en beleggers duurzaam weten te stutten, krijgen ook het vertrouwen van autoriteiten en daarmee komt ook de toegang tot wereldwijde markten weer terug in het vizier.

Interne controle
Philips is nog niet zover. Daarom vragen we de rechter een diepgaand onderzoek in te stellen naar de apneu-affaire. Naar de feiten en omstandigheden die hebben geleid tot mogelijk misleidende en niet-tijdige mededelingen. Antwoord op de vraag waarom het zes jaar heeft moeten duren voordat signalen over ondeugdelijk functioneren van apparaten tot bestuurlijk ingrijpen hebben geleid. En de vraag of eerdere jaarverslagen, persberichten en andere publieke uitingen de toets der kritiek kunnen doorstaan. Daarnaast ligt voor open doel de vraag of de interne controle bij Philips op orde was en of er tijdig en doortastend verbeteringsmaatregelen zijn doorgevoerd. Beleggers moeten erop kunnen vertrouwen dat de top van een onderneming problemen tijdig signaleert, adresseert en communiceert. Enkel dan kunnen financiële markten efficiënt functioneren. Alle betrokkenen hebben er belang bij dat fouten niet in mist verhuld blijven, lessen worden geleerd en verantwoordelijkheden genomen. Pas daarna kan de apneu-affaire definitief worden afgesloten en het vertrouwen hersteld.

Les geleerd
We hebben u eerder geïnformeerd dat de VEB in overleg is getreden met Philips. Het feit dat we naar de Ondernemingskamer gaan, maakt duidelijk dat we daar niet uit zijn gekomen. We laten ons als VEB niet in slaap sussen met telkens nieuwe onderhandelingen en escalaties. Die les is de afgelopen drie jaar geleerd. Het te onderzoeken feitenmateriaal is nu nog relatief vers en toegankelijk voor onderzoekers. De streep is getrokken en de toortsen zullen de komende weken ook in de avonduren branden in ons koninklijk VEB-paleis. Waarheidsvinding en beleggersbescherming staan immers met reden in het hart van ons VEB-vaandel.

Gerben Everts is directeur van de VEB