De manier waarop president-commissaris Hans Wijers de recente aandeelhoudersvergadering van ING opende was vooraf al uit te tekenen, maar daarom niet minder terecht. De gevolgen van covid-19, zo zei Wijers, waren ongekend ingrijpend voor zowel de medewerkers, het leningenboek als  de klanten.

De prestaties van de bank in 2020 zijn daarvan de illustratie bij uitstek. De doorwerking van covid-19 op de resultaten van ING was fors: de nettowinst halveerde en dat had alles te maken met de stroppenpot. In totaal werd voor 2,7 miljard euro apart gezet. Of die bedragen later ook echt nodig zijn, is zeer de vraag.

Vanuit zijn vorige leven als hoofd-risicobeheer bij ING weet Van Rijswijk hoe de bank zich moet indekken tegen mogelijke verliezen. Toch moest hij bekennen dat de huidige crisis zo uniek is en overheden zo anders hebben ingegrepen, dat het lastig is om de effecten goed in te schatten.

Ondanks de economische druk oogt de balans nog altijd solide. Als onderdeel van strategische herbezinning, was ING al pre-covid bezig met afbouw van posities in ‘leveraged finance’ en ‘resource based lending’ (grondstoffenhandel). De covid-dreun kwam daardoor wat minder hard aan.

Productdifferentiatie met technologie
Hoewel de uitwerking van de huidige pandemie nog genoeg onzekerheden kent, zoekt ING onder Van Rijswijk -net als onder zijn voorganger Hamers – de toekomst nadrukkelijk in snelle innovatie. Het belang van digitalisering en verbreding van de inkomstenbronnen is topprioriteit.

Op VEB-vragen tijdens de jaarvergadering over hoe ‘digital-driven’-producten tot groei kunnen leiden, kwam een antwoord dat steeds minder lijkt op dat van een traditionele bank. Van Rijswijk sprak over API's, kleine stukjes software waarmee klanten (tegen een vergoeding) bijvoorbeeld de betrouwbaarheid van een relatie, of een financiële transactie vooraf kunnen screenen. Veel aandacht is er ook voor de ontwikkeling van beleggingsapps, waarmee ING in Duitsland nu succesvol is. Ook op het gebied van klantonderzoek zou een technische oplossing het antwoord moeten zijn. Van Rijswijk sprak over compliance by design.

ING laat zich moeilijk in de kaarten kijken als het gaat om de consolidatieslag die al lang wordt voorspeld in de bancaire sector. Van Rijswijk gaf tegenover aandeelhouders de visie van de bank nog eens weer. De groei moet vooral organisch zijn en ook de voordelen van eventuele overnames zijn beperkt, helemaal zolang er nog geen Europese bankenunie is. Als er al overnames komen, is dat waarschijnlijk om toegang te krijgen tot specifieke technologie.

ING blijft de eerder uitgestippelde route vasthouden: het wil van bank transformeren tot tech-bedrijf. Dat is een sector die op de beurs hele andere waarderingen kent dan banken. De hamvraag is dan ook of beleggers er klaar voor zijn ING zodanig te beschouwen of dit meer zien als een kwestie van beeldvorming.

Spaar-pijn
Techbedrijf of niet, voorlopig blijft de negatieve spaarrente banken en klanten bezighouden. Als eerste grootbank verlaagde ING de grens voor de negatieve rente op spaartegoeden tot 100 duizend Euro. Op de vraag tijdens de recente jaarvergadering of dit niet tot onwenselijke verstoringen leidt, kon Van Rijswijk kort zijn. De typische ING-spaarder heeft een saldo dat veel lager is. Verder is het stallen van spaargeld ook gewoon een stukje dienstverlening.

Een vergelijkbaar geluid was hoorbaar op de vergadering van ABN Amro. President-commissaris Tom de Swaan vatte het toen bondig samen:  “zonder doorberekening van de negatieve rentes, [..] is er gewoon geen verdienmodel". Op vragen van VEB-directeur Paul Koster of dergelijke boetes spaarders niet wegjagen, kon men niet meer zeggen dan dat het spaargedrag actief in de gaten werd gehouden.