Euronext herziet ieder kwartaal de indices op het Damrak. De review van september 2025 is uitzonderlijk: de AEX wordt uitgebreid van 25 naar 30 fondsen en dat werkt door in de AMX en de smallcap-index. Voor veel beleggers lijkt het een technisch detail. Toch staat deze aanpassing niet op zichzelf. Wat is de relevantie van Nederlandse beursindices?
In vier vragen de wijzigingen op Euronext Amsterdam, de gevolgen voor beleggers en de bruikbaarheid van deze graadmeters.
1. Wat verandert er?
De AEX verwelkomt op 22 september vijf nieuwkomers: private-equitybedrijf CVC Capital, koffiebrander JDE Peet’s, pakketbezorger InPost, maaltijdplatform Just Eat Takeaway (JET) en logistiekvastgoedspeler WDP. Samen vertegenwoordigen zij circa 46 miljard euro beurswaarde, grofweg 4 procent van de huidige AEX-marktkapitalisatie.
De AMX blijft 25 fondsen tellen, maar doordat de grootste midcaps promoveren, neemt de gezamenlijke marktkapitalisatie af van circa 100 miljard euro naar ruim 65 miljard. Nieuwe namen in de Midkap zijn AMG, Flow Traders, Havas en Pharming Group (allen afkomstig uit de AScX), plus HAL Trust vanuit de lokale markt.
De AScX gaat naar twintig aandelen en krijgt een nieuwe naam: AMS Next 20. De index verliest bovengenoemde vier bedrijven en CM.com.
De verschuivingen in de Damrak-indices
Bron: Euronext
2. Waarom maakt Euronext deze wijzigingen?
Volgens Euronext Amsterdam-ceo René van Vlerken moet de herschikking de Amsterdamse beurs aantrekkelijker maken voor bedrijven en beleggers. Dat is een belangrijk gegeven. De kernfunctie van de beurs is de toegang tot geld voor bedrijven en de inzet van risicodragend kapitaal door beleggers.
Waar het Damrak vroeger een breed palet van ondernemingen weerspiegelde, is het landschap de afgelopen tien jaar sterk verschoven. Tientallen Nederlandse mid- en smallcaps zijn verdwenen na overnames.
Twee in Nederland gevestigde AMX-bedrijven die promoveren, zullen waarschijnlijk maar kort onderdeel blijven van de hoofdindex. De notering van JET wordt zo spoedig mogelijk geschrapt als Prosus de overname doorzet. Voor JDE Peet's geldt een vergelijkbaar scenario, al zit het bod van Keurig Dr Pepper in een veel vroegere fase.
De instroom komt vooral van internationale bedrijven die Amsterdam gebruiken als toegangspoort tot de Europese kapitaalmarkt. De afgelopen twee jaar waren dit bijvoorbeeld CVC Capital, Havas en Ferrari Group. Het toenemende aantal buitenlandse multinationals op het Damrak vergroot de diversiteit, maar haalt ook een deel van de lokale kleur weg.
3. Wat is de impact voor beleggers?
De herindeling verandert niets aan de economische realiteit van de betreffende bedrijven. Het aantal aandelen in een index is uiteindelijk een keuze van de indexbouwer. Hoe meer bedrijven op een beurs zijn genoteerd, hoe groter de indices kunnen zijn. Zo bestaat de DAX, de largecap-index van Börse Frankfurt, uit 40 namen, gevolgd door de MDAX met 50 aandelen.
De driedeling large/mid/small-cap op het Damrak biedt een nuttige oriëntatie, maar internationale beleggers en fondsbeheerders sturen vooral op bredere maatstaven als de MSCI Europe, STOXX Europe 600 of MSCI World (of daarop gebaseerde factor- en themamandjes). Voor hen is het belangrijker of een aandeel kwalificeert voor die benchmarks dan in welk ‘bakje’ Euronext het labelt.
Praktijkvoorbeeld: InPost
Een goed voorbeeld is InPost. Met een beurswaarde rond 5,6 miljard euro komt het Poolse bedrijf in de AEX terecht, maar binnen Europese indices geldt het nog steeds als smallcap.
Het aandeel zit in honderden indextrackers. Het hoogste gewicht heeft InPost nu nog in de VanEck AMX UCITS ETF (bron: JustETF).
De tracker met het op een na hoogste percentage InPost-aandelen is de iShares EURO STOXX Small UCITS ETF, die bedrijven uit de eurozone met een kleine marktkapitalisatie volgt. Het bedrijf geldt op Europese schaal dus als smallcap, terwijl het in Amsterdam naar de largecap-index verhuist.
Trackers
Het belegd vermogen in AEX-etf’s is relatief beperkt. VanEck beheert er één, en iShares heeft er twee: een herbeleggende en een uitkerende. Samen zit daar iets meer dan een miljard euro in. De beheerders moeten hun portefeuille wat opschudden, maar de nieuwe bedrijven zullen slechts enkele procenten uitmaken.
Op de AMX-index is één tracker uitgegeven door VanEck, maar die gaat verdwijnen door een fusie met de AEX-etf van dezelfde aanbieder (zie kader).
Voor fondsbeheerders kunnen de Nederlandse indices als referentiepunt dienen om prestaties te meten. In de praktijk is dat bij professionele beleggers vrijwel niet meer relevant.
Er lijken geen actieve fondsen meer te zijn die uitsluitend in Nederlandse aandelen beleggen. Het SPIVA-onderzoek van S&P Dow Jones is een langlopende rapportage over de prestaties van actieve beleggingsfondsen ten opzichte van hun benchmarks. Tot 2022 was er nog een categorie Netherlands Equity, maar die is sindsdien verdwenen.
4. Zijn de Nederlandse indices goed gespreid?
De indices van de AEX-familie weerspiegelen prestaties van de bedrijven met een notering aan het Damrak, maar ze hebben géén spreidingsdoelstelling. Het zijn mandjes die zijn gesorteerd op vrij verhandelbare beurswaarde, en de aandelen worden ook op die maatstaf gewogen (zie kader Hoe werkt de samenstelling van de AEX-familie?).
Dat leidt tot concentratie, zeker in de AEX. Een drietal zwaargewichten – ASML, Unilever en Shell – bepaalt bijna de helft van de index.
Voor beleggers is dat een aandachtspunt: een tegenvaller bij één van die bedrijven werkt relatief hard door in het totaalrendement. Ook met 30 aandelen blijft dit beeld overeind, aangezien de nieuwkomers nauwelijks gewicht in de schaal leggen. De poel waarin wordt gevist op de Amsterdamse beurs is klein en enkele bedrijven zijn aanzienlijk groter dan de rest.
De AMX is minder topzwaar, maar is nog steeds geconcentreerd. In de huidige samenstelling zijn industrie, energie en vastgoed al oververtegenwoordigd. Na de verschuivingen ligt het zwaartepunt helemaal bij industrie- en energiegerelateerde bedrijven zoals Arcadis, Aalberts, SBM Offshore, Signify en Vopak. Doordat de totale marktkapitalisatie van de Midkap krimpt, nemen de relatieve gewichten van de grootste posities waarschijnlijk nog eens toe.
Het gewicht van de grootste tien aandelenposities in Nederland, Europa en wereldwijd
|
Index |
AEX |
AMX |
MSCI World |
STOXX Europe 600 |
|
Weging top 10 |
80,0% |
60,6% |
27,7% |
17,4% |
Bron: Bloomberg, indexaanbieders
Vergelijk je dit met brede indices als de MSCI World of STOXX Europe 600, dan is het contrast groot: daar weegt geen enkel aandeel meer dan enkele procenten.
Conclusie
De herschikking van de AEX-familie van september 2025 is uitzonderlijk, omdat de AEX naar 30 namen gaat. Voor de doorsnee belegger blijft de praktische impact beperkt: de nieuwkomers hebben een beperkt gewicht, de concentratie blijft en grote internationale kapitaalstromen volgen vooral bredere benchmarks. Het zou vooral een positieve ontwikkeling zijn als door de nieuwe index-indeling daadwerkelijk meer Nederlandse bedrijven naar Euronext Amsterdam trekken.
| VanEck AMX UCITS ETF gaat op in VanEck AEX UCITS ETF |
|
Nu de bedrijven binnen de Midkap gemiddeld nog kleiner worden, wordt de index nog marginaler. Etf-uitgever VanEck ziet er geen heil meer in om een tracker op de AMX te blijven aanbieden. |
|
Hoe werkt de samenstelling van de AEX-familie? |
|
De zogenoemde AEX-familie bestaat uit marktkapitalisatiegewogen indices, die zijn gebaseerd op de waarde van de vrij verhandelbare aandelen van de bedrijven. De AEX telt de grootste 30 ondernemingen, de AMX de daaropvolgende 25 en de AMS Next 20 maximaal 20 van de bedrijven daaronder. |