Voor beginnende, maar ook voor ervaren beleggers kan het geen kwaad om het hele proces rondom het plaatsen van een order eens goed onder de loep te nemen. Welke verschillende soorten orders zijn er? Welke inzichten biedt het orderboek? En hoe kun je het beste orders inleggen voor- of nabeurs?
Wanneer je zelf handelt op de beurs heb je de keuze uit diverse mogelijkheden bij het plaatsen van beleggingsorders. In dit artikel staan de meest voorkomende ordertypes toegelicht. Welke het meest geschikt is, hangt onder meer af van het effect waarin je handelt en je eigen visie op de markt. Voor sommige beleggingen geldt echter dat de keuze beperkt kan zijn tot bijvoorbeeld één type order.
Ook kan het zo zijn dat je bank of broker bepaalde ordertypes in zijn geheel niet faciliteert, of dat het plaatsen van sommige ordertypes voor bepaalde beleggingscategorieën niet mogelijk is.
Er zijn twee orders die het vaakst worden gebruikt:
1. De bestensorder/market order: deze order wordt zo mogelijk direct uitgevoerd als je deze binnen openingstijden van de beurs inlegt. De transactiekoers komt tot stand door middel van een tegenovergestelde order of een partij die liquiditeit biedt – bijvoorbeeld een market maker als Flow Traders – en bied- en laatkoersen afgeeft. Hierbij wordt de order afgewikkeld tegen de beste prijs die op dat moment voor de betreffende order beschikbaar is. Wil je verkopen, dan is dat de biedprijs, bij een aankoop de laatprijs. Bij grotere orders kan het beschikbare aantal aandelen op de beste bied- of laatkoers onvoldoende zijn, zodat delen tegen steeds slechtere prijzen worden uitgevoerd. Dit type order is vooral geschikt voor liquide effecten, waarin veel handel is.
Voordeel: zekerheid van uitvoering, tenzij er geen tegenovergestelde order is
Nadeel: de orderuitvoering kan tegen een ongunstiger koers plaatsvinden
2. Limietorder: bij een limietorder geef je als belegger altijd een prijslimiet mee: de minimale prijs die je wilt ontvangen bij verkoop of de maximale prijs die je wilt betalen bij aankoop. In de meeste gevallen is het verstandig om dit ordertype te kiezen voor een reguliere transactie.
Voordeel: de prijs waartegen je order wordt uitgevoerd is, als deze wordt uitgevoerd, nooit slechter dan je limiet
Nadeel: uitvoering van je order is niet gegarandeerd, zeker als je scherp inlegt
Verschillende beurzen
Een order kan op verschillende uitvoeringslocaties worden uitgevoerd. Dit kunnen de verschillende gereguleerde beurzen zijn waar een effect is genoteerd (denk aan Euronext of Deutsche Börse), maar ook alternatieve handelsplaatsen (MTFs zoals Tradegate of market makers).
Europese beleggingsdienstverleners vallen onder MiFID II-regelgeving, waaruit volgt dat zij verplicht zijn zich in te spannen om consistent het best mogelijke resultaat voor cliënten te behalen. Dit staat bekend als best execution. Deze verplichting is ook opgenomen in artikel 4:90a van de Wet op het financieel toezicht. Van deze factoren merkt een belegger in de praktijk weinig, maar ze zijn onderdeel van de belangrijke beleggersbescherming.
Wel belangrijk om op te letten, is de beurs waarop je een order inlegt. Veel aandelen zijn op meerdere beurzen genoteerd, en de koers kan per beurs verschillen. Dat geldt ook voor de liquiditeit. Een alternatieve beurs is bijvoorbeeld Tradegate, waar bij LYNX en DeGiro op kan worden gehandeld. Daar handel je tegen een market maker. Veel Nederlandse aandelen hebben ook een notering aan de Duitse Xetra of de Börse Frankfurt.
Met welke notering je te maken hebt, kun je meestal zien in het beleggingsplatform van de bank of broker waar je de order inlegt. Als daar bij het zoeken naar een aandeel meerdere resultaten opkomen – met dezelfde ISIN – dan gaat dat om verschillende beurzen. Voor elke notering kun je ook de bied-laatkoersen en volumes raadplegen, in de brokeromgeving of op de site van de beurs zelf.
Bestensorder
Een bestensorder (ook wel: een market order) wordt nadat deze geplaatst is direct uitgevoerd tegen de beste prijs die de markt op dat moment biedt. Bij het plaatsen van een bestensorder geef je dus geen koers aan die een grens betreft waartegen je wilt handelen; je order wordt namelijk veelal onmiddellijk afgewikkeld tegen de best beschikbare prijs: de laatkoers in het geval van een aankooporder, de biedkoers in geval van een verkooporder.
Gezien de onzekerheid van de koers waartegen een market order wordt uitgevoerd, is dit ordertype niet zonder risico’s. Dat geldt met name voor beleggingen met een lage liquiditeit. Dat wil zeggen dat deze beleggingen weinig worden verhandeld, waardoor er een minder stabiele prijsvorming is.
Met een market order op weinig verhandelde effecten, bestaat de kans dat je een ongunstige prijs krijgt of juist betaalt ten opzichte van de koers die wordt weergegeven op het moment dat je de order plaatst. Datzelfde geldt voor het inleggen van een order tijdens turbulente marktomstandigheden.
Het is goed om in het orderboek na te gaan welke bied- en laatprijzen gelden op het moment dat je de order inlegt. Het verschil is de spread, oftewel het verschil tussen de prijs waarvoor een effect op een bepaald moment gekocht (laatprijs) en verkocht kan worden (biedprijs). Deze bandbreedte kan al naar gelang de marktomstandigheden variëren en is altijd een impliciete kostenpost voor een belegger.
Bij grote orders kan het bovendien zijn dat op de betere bied- of laatprijzen niet genoeg aandelen beschikbaar zijn, zodat je dieper het orderboek in gaat en delen van je order tegen steeds ongunstigere koersen worden afgewikkeld.
Het orderboek vind je op de website van de beursuitbater en doorgaans ook in de brokeromgeving bij een bepaald aandeel. De koersen die daar zijn weergegeven kunnen wel vertraagd zijn. Hieronder zie je hiervan een voorbeeld van het aandeel ASML op de Euronext-website, waar een vertraging van 15 minuten geldt.
Het centrale orderboek van het aandeel ASML op 11 oktober 2022. Bron: Euronext
Beurs gesloten
Let op, als je een bestensorder inlegt wanneer de beurs is gesloten (ook buiten de voor- of nabeurs handel), is deze bij sommige brokers niet geldig. Bij andere partijen wordt deze afgewikkeld bij de start van de eerstvolgende handelsdag op de beurs. In dat laatste geval kun je voor verrassingen komen te staan, vooral als er in de tussentijd nieuws is geweest over het effect in kwestie.
Bestensorders worden doorgaans gebruikt wanneer beleggers beslist willen dat de transactie wordt uitgevoerd. Bij grote koerssprongen is het lastig te voorspellen tegen welke prijs de order wordt afgewikkeld.
Ook kan het gebeuren dat het aantal stukken dat je van een effect wil kopen of verkopen te hoog is voor het beschikbare volume, zodat er deeluitvoeringen plaatsvinden tegen verschillende prijzen. Beleggers doen er in algemene zin goed aan om terughoudend om te gaan met het gebruik van bestensorders. Limietorders zijn vaak een beter alternatief.
Zie verder onze 9 tips om veilig te beleggen.
Limietorder
In tegenstelling tot bij een bestensorder, geldt bij een limietorder dat je bij het plaatsen van de order een prijslimiet dient op te geven waartegen je bereid bent om te handelen. Bij het plaatsen van een verkoop-limietorder geef je een minimale prijs aan die je voor je stukken wilt ontvangen, terwijl je als koper een maximale prijs dient op te geven die je bereid bent om te betalen.
Of en wanneer je order wordt afgewikkeld, is daarna afhankelijk van de rest van de partijen die actief zijn op de markt. Een limietorder wordt namelijk alleen uitgevoerd indien andere beleggers op de markt bereid zijn om tegen de prijs die jij hebt opgegeven een transactie in de tegengestelde richting te verrichten.
Bij reguliere beurzen komt een order die je inlegt maar niet kan worden uitgevoerd in het orderboek terecht. In het voorbeeld van ASML hierboven, zou dat een order kunnen zijn met een limietprijs van 424,35 euro. Is dit een aankooporder, dan komt deze aan de biedkant terecht, bij een verkooporder aan de laatkant.
Omdat op voorhand niet kan worden gezegd of een bepaalde limiet wordt bereikt op de markt, weet je bij dit ordertype niet zeker of en wanneer de order wordt afgewikkeld. Uiteraard biedt het orderboek van de beurs wel inzicht in de bied- en laatkoersen waartegen je kunt handelen. Leg je de order in op deze koers (of een koers die voor jou nog iets ongunstiger is) - en is er voldoende volume - dan kun je vrij zeker zijn van uitvoering.
Voorbeeld van een aankoop-limietorder
Aandeel X heeft momenteel een koers van € 50,40. Je wilt dit aandeel kopen, maar voor maximaal € 50,20 per aandeel. Je plaatst een kooporder met een limiet van € 50,20. Dan is de beste laatkoers relevant. Die ligt doorgaans op of iets boven de laatste prijs. Dat kan bijvoorbeeld € 50,42 zijn. De order wordt niet direct afgewikkeld. Dat gebeurt pas zodra de koers de opgegeven limiet van € 50,20 bereikt of daaronder komt.
Mogelijk wordt de transactie afgewikkeld tegen een lagere prijs, maar je bent er hoe dan ook van verzekerd dat je niet meer betaalt dan € 50,20. Zakt de koers (binnen de gestelde tijdsperiode van de order, zie kader onderaan) niet tot dit niveau, dan wordt de aankoop niet uitgevoerd.
Bij een verkoop-limietorder zul je nooit minder dan de opgegeven limietprijs ontvangen en kun je mogelijk een hogere prijs ontvangen voor de aandelen.
Limietorders gelden in het algemeen als een veilige variant, omdat beleggers op voorhand zekerheid hebben over de maximale prijs die wordt betaald of minimale prijs die wordt verkregen indien de order wordt afgewikkeld. Met name bij volatiele beleggingen en bij minder verhandelde beleggingen met een brede spread (een groot verschil tussen bied- en laatprijzen), kan een limietorder houvast bieden.
Aan de andere kant kan het achteraf een nadeel blijken indien je order niet wordt afgewikkeld doordat de opgegeven limiet niet door de markt is bereikt. Daardoor kun je rendement mislopen, of voor extra verlies komen te staan.
Blijf goed op de hoogte met live beursnieuws op de VEB-website.
| dagorder of doorlopende order? |
|
|